Page 9 - İslam Kültür ve Medeniyeti 3. Ünite

III. ÜNİTE
İSLAM KÜLTÜR VE MEDENİYETİNDE SOSYAL VE EKONOMİK HAYAT

3. İSLAM TOPLUMUNDA SOSYAL HAYAT

3.1. İnsan-Allah İlişkisi

Allah’ın (c.c.), emir, nehiy ve tavsiyeleri insana
yöneliktir. İnsan, aklı ve iradesiyle eşyaya dilediği biçi-
mi verme, onu kendi yararına kullanma imkân ve hak-
kına sahiptir. İnsan bir çok yönüyle öteki canlılardan
üstün yaratılmıştır. Nimetlere karşılık olarak Rabbini
29
tanıması, onun iradesine uygun bir hayat yaşaması
30
tavsiye edilir. 31

Allah (c.c.) ile insan arasındaki bağ, “Allah kuluna
şah damarından daha yakındır.” ayeti ile net bir şekil-
32
de ifade edilir. “Allah (c.c.), kulunu sevdiğinde onun İslam medeniyetini kul olma şuuruna sahip fertler kurmuştur.
işiten kulağı, gören gözü, tutan eli ve yürüyen ayağı
olur. ” Kul, imanı vasıtasıyla yaratıcısı ile güçlü bir bağ kurar. İslam toplumu Allah’a (c.c.) teslim
33
olan fertlerle ayakta durur. Aşağıdaki dört unsurun, insanın zihnine, kalbine ve davranışlarına
yansımasıyla kulun yaratıcısına teslimiyeti gerçekleşir.

İman: Peygamberler tarafından insana ulaştırılan ilahi emirleri, insanın diliyle söylemesi ve
kalbiyle tasdik etmesi olarak tarif edilmiştir. İman esaslarının birincisi ve temeli Allah’ın (c.c.)
34
tek olduğuna tam bir teslimiyetle inanmaktır. İslam toplumu gücünü imanlı fertlerden almış,
İslam Kültür ve Medeniyeti imanlı fertler eliyle şekillenmiştir.

İhlâs: İnsanın yaratıcısıyla ilişkilerinde, yaşantısında, ibadet ve iyiliklerini çıkar kaygısı gözet-
meksizin sadece Allah’ın (c.c.) rızası için yapmasıdır. Şeytan ihlâslı kişilere zarar veremeyeceği-
35
ni itiraf etmiştir. Hz. Peygamber de(s.a.v.) “Yâ Rabbi! Beni sana karşı ihlâslı bir kul yap” şeklinde
36
dua etmiştir. İhlâs, amellerin kabulünde ve fertlerin birbirlerine güvenmelerinde samimiyete
37
dayalı ilişkilerin kurulmasını sağlar.
Takva: Mü’minin Allah’a (c.c.) yakınlaştıracak şeylere uyması, ondan uzaklaştıracak şeyler-
den de titizlikle kaçınmasıdır. Allah (c.c.) katında en değerli kimse beşerî konumu yüksek olan
38
değil, takvâ sahibi mümindir. Takvâ sahipleri, Allah’ın (c.c.) rahmetinden mahrum kalmaktan
39
korkar. Ferdî ve sosyal ilişkilerde, sevap-günah ve helal-haram konularında hassasiyet gösterir.
Tabiat, canlılar, kamu hizmetleri, kamuya ait mallar, vakıf, miras, işçi-işveren ilişkileri konuların-
da titiz davranmak takvânın gereğidir. 40

YORUMLAYALIM

 İslam Medeniyetinin gelişmesinde insan-Allah (c.c.) ilişkisinin rolünü yorumlayınız.

29 bk. İsra suresi, 70. ayet.
30 bk. Müddessir suresi, 3. ayet; Duha suresi, 11. ayet.
31 bk. Bakara suresi, 132. ayet; Nisa suresi, 59. ayet; Nur suresi, 52. ayet.
32 Kâf suresi, 16. ayet.
33 bk. Buhârî, Rikak 38.
34 Mustafa Sinanoğlu, “İman,” DİA, C 22, s. 213.
35 Süleyman Ateş, “İhlas,” DİA, C 21, s. 536.
36 bk. Hicr suresi, 40. ayet; Sâd suresi, 83. ayet.
37 Ebu Davud, Vitr 25.
38 Süleyman Uludağ, “Takva,” DİA, C 39, s. 484.
39 bk. Hucurat suresi, 13. ayet.
40 Süleyman Uludağ, “Takva,” DİA C 39, s. 485.

46