Page 11 - Tefsir 3. Ünite

3. ÜNİTE TEFSİR TARİHİ

Fıkhî Tefsir: Bu tür tefsirler, ibadet ve muamelatı
içeren ahkâm ayetlerinin tefsirini yapar. Fıkhî tefsirler,
Kur’an’daki ahkâm ayetlerini açıklamalarından dolayı
genellikle Ahkâmü’l-Kur’an diye isimlendirilmişlerdir.
Mukâtil b. Süleyman’ın (ö. 767) Tefsirü’l-Hams Mie Âye
mine’l-Kur’an adlı eseri ilk yazılı fıkhî tefsir olarak kabul
edilmektedir.

İmam eş-Şafii’nin (ö. 819) Ahkâmu’l-Kur’an’ı, Hanefi
âlim Cessas’ın (ö. 981) Ahkâmu’l-Kur’an’ı, Maliki alim Ebû
Bekir İbnu’l-Arabî’nin (ö. 1148) Ahkâmu’l-Kur’an’ı ile yine
Endülüslü Maliki âlim Kurtubî’nin (ö. 1273) el-Câmî li Ah-
kâmu’l-Kur’an’ı fıkhî tefsirlere örnek olarak verilebilir.
Tasavvufî Tefsir: Tasavvufî tefsir, Müslümanlar arasın-
da özellikle dünyevileşmeye tepki olarak ahlaki bir hayat
sürme ve ruhu arındırma anlayışı gelişmiştir. Bu anlayışı
benimseyen âlimlerden bazıları, kendi anlayışları ile ilgili
gördükleri ayet ve hadisleri bir araya getirerek tefsir yap-
mışlardır. Bu tefsire “İş’ârî Tefsir” adı da verilmiştir.

Tasavvufî tefsirlerin en başta gelenleri şunlardır:
İsmail Hakkı Bursevî, Ruhu’l-Beyân
• Sehl b. Abdullah et-Tüsterî’nin (ö. 986): Tefsîru’l-
Kur’âni’l Azîm (İlk tasavvufî tefsirdir.)

• Ebu Abdurrahman es-Sülemî (ö. 1021): Hakâiku’t-
Tefsîr

• Kuşeyrî (ö. 1072): Letâifü’l-İşârât bi Tefsî-
ri’l-Kur’ân
• İsmail Hakkı Bursevî (ö. 1724): Ruhu’l-Beyân

Bazı Arapça Tefsir Kitapları ve Müellifleri: Kur’an-ı
Kerim, Arapça olarak indirildiği için onun tefsiri ile ilgili ilk
yazılan eserler de Arapçadır.
Taberî Tefsiri: Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyil-Kur’an

Taberî, tefsir tarihindeki önemli müfessirlerden biridir.
Bu eser “Kur’an ayetlerinin yorumlarına ait açıklamalar an-
siklopedisi” özelliğini taşıyan ilk eserdir. Bu tefsir, defalarca
basılmıştır. Taberî, tefsirinde hadislerden, sahabe ve ta-
biin sözlerinden, kıraat farklılıklarından, dilbilimlerinden,
şiirden ve tarihten istifade etmiştir. Taberi, bir ayeti tefsir
ederken önce ayet hakkında genel açıklama yapar, ayetin
nasıl anlaşıldığını belirtir, sonra ayetin anlamı ve yorumu
ile ilgili Hz. Peygamber, sahabe ve tabiinden kim ne demiş- Taberî, Câmiu’l-Beyân an Te’vîli Âyil-
se onları sırayla verir. Bazen rivayetler arasında anlamı ve Kur’an
yorumu en doğru tespit edeni belirtir.

69