Page 14 - Tefsir 3. Ünite

TEFSİR 3. ÜNİTE

Beyzâvî Tefsiri: Envâru’t-Tenzil ve Esrâru’t-Te’vîl

Beyzavî’nin tefsir kaynakları, Zemahşerî ve Râzî’nin tef-
sirleri ile Ragıp el-Isfehânî’nin el-Müfredat adlı eseridir.
Bu tefsir, çok ilgi görmüş, medreselerde ders kitabı olarak
okutulmuş ve üzerine yüzlerce şerh ve haşiye yazılmıştır.
Avrupa’da ve İslam dünyasında birçok defa basılmıştır.

Beyzavi Kimdir?

Abdullah b. Ömer b. Muhammed el-Beyzâvî, bugün İran
sınırlarında bulunan Şiraz şehri yakınlarındaki Beyzâ’da
doğmuştur. Şiraz’a baş kadı olmuş bundan dolayı da Kadı
Beyzâvî diye ünlenmiştir. Kadı Beyzâvî, tefsir, fıkıh, kelam,
mantık, nahiv ve belagatte yetkinleşmiş ve bu alanlarda
eserler vermiştir. Hayatının sonunda yerleştiği Tebriz’de
685/1286 yılında vefat etmiştir. 23

Beyzâvî, Envâru’t-Tenzil ve Esrâru’t-Te’vîl Kurtubî Tefsiri: el-Câmi li Ahkâmi’l-Kur’an

Kur’an’daki ahkâm ayetlerini ele alan Kurtubî’nin baş-
lıca kaynaklarından biri İbnu’l-Arabî’nin Ahkâmu’l-Kur’an
adlı tefsiridir. Tefsirin girişi, “Ulûmu’l-Kur’an” olarak bili-
nen bölümlere ayrılmıştır. Bu bölümde Kurtubî, Kur’an’ın
fazileti, tilaveti, ezberlenmesi, yazılması, toplanması, terti-
bi, tefsiri, harekelenmesi, i‘câzı gibi konuları ele alır.

Tefsirin mukaddimesinde, ayetler açıklanırken hangi
kaynaklardan istifade edildiğine değinilmiş, hangi görüşün
kime ait olduğu belirtilmiştir. Kurtubî eserinde, ayetlerin
nüzul sebeplerine, ayetlerdeki kıraat ihtilaflarına, lügat ve
nahiv gibi konulara yer vermiştir. O, tefsirinde hem rivayet
hem de dirayet tefsir metodunu uygulamıştır. Kurtubî,
ayetlerdeki hükümlerle ilgili açıklama yaparken birinci
mesele, ikinci mesele vb. şeklinde numaralandırma yapmış
tefsir, hadis ve fıkıh gibi ilimlere başvurmuştur. Kendisi
Maliki olmakla beraber mezhep taassubu gütmemiş ve
diğer mezheplerin bazı görüşlerini tercih ettiği olmuştur.

Kurtubî Kimdir?

Muhammed b. Ahmed Kurtubî, Endülüs’ün ilim mer-
kezlerinden biri olan Kurtuba’da doğmuştur. Birçok İslam
şehrini dolaşarak ilmini geliştirdikten sonra Mısır’a yer-
leşmiş ve 671/1273 yılında orada vefat etmiştir. Malikî
mezhebine mensup olan Kurtubî, zühd ve takva hayatı
Kurtubî Tefsiri, el-Câmi li Ahkâmi’l-Kur’an
yaşayan birisi, aynı zamanda da din ilimlerinde liyakatli
bir âlimdir. 24

23 Yusuf Şevki Yavuz, “Beyzâvî”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 6, 100-103.
24 Nuri Topaloğlu, “Kurtubî, Ahmed b. Ömer”, TDV İslam Ansiklopedisi, C
26, s. 55.
72