Page 8 - Tefsir 3. Ünite
P. 8
TEFSİR 3. ÜNİTE
2. Tedvin Dönemi ve Sonrasındaki
Gelişmeler
Tedvin, toplamak, kaydetmek, yazıya geçirmek anla-
mındadır. Terim anlamı ise rivayet yoluyla nakledilen söz-
lü ve dağınık haldeki yazılı bilgileri toplamak, düzenli bir
şekilde yazıya geçirerek kitap oluşturmak anlamına gelir.
Buna göre tefsirin tedvini denilince, Kur’an tefsiriyle ilgili
bilgilerin ve rivayetlerin düzenli bir şekilde kitaplarda top-
lanması anlaşılır. Tefsirle ilgili rivayetlerin tedvin edilmesi
üç aşamada gerçekleşmiştir.
İlk aşama, Peygamberimiz ve sahabenin dönemidir.
Sözlü kültürün yaygın olduğu bu zamanda Kur’an itina ile
yazılmış, diğer yazılı veya sözlü bilgilerin ona karışması ön-
lenmiştir.
İkinci aşamada Peygamberimizden sonra yazılmış hadis
sahifeleri ve ezberlenen diğer rivayetler çeşitli mecmua-
larda toplanmaya başlandı. Tefsirle ilgili rivayetler hadis
kitaplarında ‘’Kitabu’t-Tefsir’’ bölümlerinde toplandı. Yine
bu dönemde Kur’an’daki kelimeler, başka dillerden Kur’an’a
giren kelimeler, eş sesli ve eş anlamlı kelimeler üzerine araş-
tırmalar yoğunlaşmıştır.
Üçüncü aşama ise Tâbiîn Döneminin sonlarından itiba-
ren başlayan Tedvin Dönemidir. Bu dönemde tefsir riva-
yetleri yanında konu ile ilgili diğer bilgiler de bir araya geti-
rilerek Kur’an baştan sona tefsir edildi, kitaplar yazılmaya
başlandı.
Kur’an-ı Kerim’i baştan sona tefsir eden ilk yazılı kitap,
Mukâtil b. Süleyman’ın (ö. 767) Kitabu’t-Tefsiri’l-Kebir’idir.
Ayrıca müellifin eş sesli ve eş anlamlı kelimeleri açıklayan
PAYLAŞALIM el-Eşbâh ve’n-Nezâir adlı eseriyle Kur’an’daki ve ahkâm
ayetlerinin açıklamasının yer aldığı Kitâbu Tefsiru'l Hamsi
Okul kütüphanesinde veya Mi'e Aye adlı eseri günümüze ulaşmıştır. Bundan başka şu
evinizde bulunan bir tefsir tefsir vesikaları da vardır:
kitabını inceleyerek, eser
hakkında edindiğiniz bilgileri Ali b. Ebi Talha’nın (ö. 760) tefsir risalesi: Bu tefsir gü-
sınıf ortamında arkadaşlarınızla nümüze ulaşmamıştır. Sonraki tefsirler bu risaleden çeşitli
paylaşınız. nakiller yapmışlardır.
Süfyan es-Sevrî’nin (ö. 778) Arap dilinin filoloji kural-
larına ve sebeb-i nüzule dayanarak bazı ayetleri açıklayan
Kitabu’t-Tefsîr adlı eseri.
Tefsir tarihine baktığımızda müfessirlerin, tefsir
yaparken rivayet veya dirayet tefsir tarzını tercih ettiklerini
görürüz.
66
