Page 10 - Tefsir 2. Ünite
P. 10
TEFSİR 2. ÜNİTE
PAYLAŞALIM Nüzul sebeplerine dair bilgiler, olayı bizzat yaşayan veya
İçkinin haram kılınması: ona şahit olan sahabîler tarafından nakledilmiştir. Esbab-ı
nüzul konusuyla alakalı bilgiler, Tedvin Dönemi'nde yazılan
Nahl suresi, 67. ayet. tefsirlerde ve hadis kitaplarının tefsir bölümünde, daha
Bakara suresi, 219. ayet. sonra özel kitaplarda toplanmıştır.
Nisâ suresi, 43. ayet. Ayetlerin nüzul sebebini bilmenin birçok faydası vardır.
Mâide suresi, 90-91. ayetler. Öncelikle ayetin hangi olayla ilgili indirildiğini bilerek doğ-
Yukarıdaki ayetlerin meal- ru anlaşılır ve yorumlanır. Mesela, hac veya umre yaparken
lerini bularak içkinin haram Safâ-Merve arasında sa’y yapılması ile ilgili ayette “Safâ
kılınma aşamalarını düşünüp ve Merve Allah tarafından konulmuş sembollerdendir;
arkadaşlarınızla paylaşınız. böylece, hac veya umre için mabede gelen birinin bu ikisi
arasında gidip gelmesinde bir mahzur yoktur.” buyrulur.
16
Bu ayetten hac veya umre yapan kimseye sa’y yapıp yap-
mama serbestliği verdiği anlaşılabilir. Ayetin nüzul sebebi-
nin Cahiliye Dönemi'nde bu iki tepeye put konulduğu için
sa’y yapmayı caiz görmeyenlere bir cevap olarak indirilmiş
olduğunu bilmek, yanlış anlamaya düşmekten korur. Yine
sebeb-i nüzulü bilmek, bu ayetler veya surelerin arasında
ilgi kurulmasına, ayetler açıklanırken muhataplarda dinle-
me arzusunun daha canlı olmasına vesile olur.
3.3. Nâsih ve Mensûh
Nesh, bir ayetin hükmünün, daha sonra gelen bir ayet-
BİLGİ KUTUSU le kaldırılmasıdır. Hükmü kaldırılan ayete mensûh, hükmü
kaldıran ayete nâsih, bu olaya da nesh denir. Kur’an’da ne-
Neshin bazı şartları vardır. sihten bahseden ayetlerden birisi şöyledir: “Biz bir ayeti
Bunlar şöyle sıralanabilir: kaldırır veya onu unutturursak mutlaka daha iyisini veya
1. Nâsih ve mensûh naslar arasın- benzerini getiririz. Bilmez misin ki Allah her şeye kadir-
da zaman bakımından bir fark dir.” 17
olmalı ve aralarında neshi ge- Sadece emir ve yasaklarda söz konusu olan nesih, bir
rektirecek bir anlam uyuşmaz- hükmün yürürlükten kaldırılıp yerine başka bir hükmün ko-
lığı bulunmalıdır. nulmasıdır. Nesh Hz. Peygamber'in risalet dönemiyle sınır-
2. Neshe konu olan naslar bir lıdır. Nesh, itikad, ahlak ve kıssaslarda söz konusu değildir.
hüküm taşımalı ve mensuhun Kur’an-ı Kerim, insan ve toplumu eğitmek ve geliştirmek
ebedi olduğuna dair bir kayıt için indirildiği toplumun doğrularını onaylamış, yanlışlarını
bulunmamalıdır. yeni hükümlerle tedricen kaldırmıştır. Nesih, bir başka şe-
3. Hüküm açısından nasihin kilde önceki dinlerin hükmünün Kur’an-ı Kerim tarafından
mensuh seviyesinde veya on- kaldırılmasıdır.
dan daha üstün olması gerekir.
Ayet ayeti, ayet hadisi, hadis Nesh, asla Allah’ın (c.c.) bir şeyi önceden bilmeyip anla-
hadisi nesh edebilir. dıktan sonra önceki hükmü değiştirmesi olarak değerlendi-
rilemez. Buna “beda” denir. Allah (c.c.) için bu söz konusu
olamaz. Yüce Allah (c.c.), nesih yoluyla toplumun şartlarına
uygun hükümler koyarak ahlaki gelişme zemini sunar. Nesh,
ayrıca insanların hükümlere alışmalarını sağlayan bir kolay-
lıktır, başka bir deyişle ilahi tedrici bir eğitimdir.
16 Bakara suresi, 158. ayet.
17 Bakara suresi, 106. ayet.
40
