Page 6 - Tefsir 2. Ünite

TEFSİR 2. ÜNİTE

2.3. Meal ve Tercüme

Meal, evl kökünden türetilmiş bir kelime olup bir sözün anlamını yak-
11
laşık olarak tercüme etmektir. Terim olarak ise Kur’an-ı Kerim’in kısa açık-
lamalarla bir başka dile çevrilmesidir.
Tercüme, sözlükte “bir sözü bir dilden başka bir dile çevirmek, nak-
letmek” anlamına gelir. Terim olarak tercüme, bir sözün başka bir dildeki
karşılığını bularak Mealini o dile aktarmaktır. Tercüme yapan kişiye ise ter-
cüman veya mütercim denir. 12

Tercüme de ikiye ayrılır. Bunlar lafzi tercüme ve manevi tercümedir.
Lafzi tercüme, bir metnin bütün özellikleriyle başka bir dile aynen tercü-
me edilmesidir. Buna harfî tercüme de denir. Manevi tercüme ise metnin
sadece mealinin başka bir dile aktarılmasıdır. Buna tefsirî tercüme de de-
nir. Hangi tarzı tercih ederse etsin mütercimin asıl metnin anlam ve gaye-
sine bağlı kalması ve her iki dilin özelliklerini iyi bilmesi gerekir.

Kur’an’ı bütün incelikleriyle, mealiyle ve maksadıyla bir başka dile ter-
cüme etmek mümkün değildir. Bu nedenle, onun çevirisini açıklamalarla
desteklemek gerekir. Kur’an’ın bir başka dile çevirisine tercüme değil de
meal denmesinin sebebi budur.
Her insan Kur’an ayetlerini indiği dilden anlamak ya da tefsirlerden
derinlemesine araştırmak imkanına sahip olmayabilir. Bu durumda meal
okumak Kur’an’ı anlamak için bir ilk adım niteliğindedir. Meallerin aslında
ayetleri anlamada yeterli olmadığını, ayetin ancak tefsiri sayesinde anlaşı-
labileceğini unutmamak gerekir.
Tercüme veya meal, Kur’an’ın aslının yerini tutmaz ve namazda kıraat
olarak okunmaz. Çünkü tercüme ya da meal, Kur’an’ın kendisi değil
çevirenin Kur’an’dan anladığıdır. Bu nedenle meallerde bazı farklılıklar
görülebilir.

BİLGİ KUTUSU

Meallerde görülen farklılıkların nedenlerinden bazıları
1. Kur’an ayetlerindeki kelimelerin bazen çevrildiği dilde bire bir karşılığı olmayabilir. Bu durumda
ayetin anlamı çevrildiği dildeki yakın anlamlı kelimelerle verilmeye çalışılır. Bu da meallerde bazı
farklılıklara yol açar.
2. Mütercimlerin farklı sosyal ve kültürel yapılarda yetişmiş olmaları, ayetleri anlama ve ifade
etmelerinde bazı farklılıklara sebep olmaktadır.

3. İnsanların ayetleri algılama düzeyi ve ifade etme gücü farklıdır. Bu farklılık Kur’an’ı bir başka dile
çeviren kimseler için de geçerlidir. Meallerde bazı farklılıkların görülmesinin nedenlerinden biri de
budur.

4. Ayetlerin anlam zenginliği ve derinliği vardır. Meal yazanlardan biri, diğerinin esas aldığı anlamdan
başka bir manayı tercih etmiş olabilir. Bu da meallerde bazı farklılıklara neden olur.

11 İbn Manzûr, Lisânu’l-Arab, C 11, s. 32.
12 İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Usûlü, s. 215-216.
36