Page 53 - İslam Ahlâkı 2. Ünite

AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR 2. ÜNİTE

2.8. İsraf

İsraf, herhangi bir işte normal olan sınırı aşmak, aşırı davranmak demektir. İsraf, ihtiyaçtan
fazla tüketmek, gereksiz yere harcama yapmak, savurganlık yapmak gibi anlamlara gelir.
209
İslamiyet, başta yeme-içme, giyim-kuşam, ara-
ba, ev ve eşya gibi maddi ihtiyaçlar olmak üzere
her türlü rızıktan istifade ederken aşırılıktan kaçın-
mayı emretmektedir. Kur’an-ı Kerim, aşırıya kaçan,
harcamalarında ve davranışlarında ölçüyü kaçıran
kimselerin yaptıklarını hoş görmemektedir. Ayet-i
kerimelerde israf, iki manada kullanılmaktadır. Bi-
rincisi, “haddi (sınırı) ve ölçüyü aşmak” anlamında-
dır ki, bu aynı zamanda inkârcıların bir özelliğidir.
Çünkü onlar Allah’tan (c.c.) gelen helal ve haram
ölçülerini tanımazlar. O ölçüleri işlerine geldiği gibi
değiştirmeye kalkışırlar. Onlar, Allah’ın (c.c.) ölçülerini çiğneyip geçerler. İnsanla Rabb’i arasında
olması gereken dengeyi korumazlar. Davranışlarında normal sınırı gözetmezler ve konulan
ölçünün ötesine geçerler, aşırıya giderler: “(Salih onlara dedi ki), Artık Allah’a karşı gelmek-
ten sakının ve bana itaat edin. Yeryüzünde ıslaha çalışmayıp fesat çıkaran müsriflerin
(haddi aşanların) emrine itaat etmeyin.” 210

“Elçiler de; ‘Uğursuzluğunuz kendinizdendir. Size öğüt verildiği için mi (uğursuzluğa
uğruyorsunuz?) Hayır, siz müsrif (aşırı giden) bir kavimsiniz’ dediler.”
(Yasin suresi,19. ayet)

Günlük yaşayışında ellerindeki malı, serveti, imkânları veya parayı gereksiz yere harca-
yanlar da bir çeşit sınırı aşanlar, aşırı gidip dengeyi bozanlardır. Allah Teala, her türlü aşırılığı
yermekte, müsrifleri sevmediğini beyan etmektedir: “Ey Âdemoğulları! Her mescitte ziy-
netinizi takının (güzel ve temiz giyinin). Yiyin için fakat israf etmeyin. Çünkü o, israf
edenleri sevmez.” ayetinde israf hem yiyecek ve eşya kullanımında aşırılık hem de Allah’ın
211
(c.c.) koyduğu helal ve haram ölçülerine uymamak anlamındadır.

“Akrabaya, yoksula ve yolda kalmış
yolcuya haklarını ver, fakat saçıp
savurma. Çünkü saçıp savuranlar
şeytanların kardeşleridir. Şeytan ise
Rabbine karşı çok nankörlük etmiştir.”
(İsrâ suresi, 26-27. ayetler)

209 bk.Dini Terimler Sözlüğü, s. 178-179.
210 Şuara suresi, 150-152. ayetler.
211 A’raf suresi, 31. ayet.
69