Page 15 - İslam Ahlâkı 2. Ünite

AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR 2. ÜNİTE

OKUMA PARÇASI (SADAKA TAŞI)

Müminin mümine güler yüz gösterme-
sini dahi sadaka sayan bir anlayışla yoğrulan
medeniyet tasavvuru… Alanı ile verenini ge-
cenin karanlığında örten, gururu ve kibirlen-
meyi taşa çalan bir uygulama… Bu anlayışın
ürettiği mermer sütunların içerisinde sahibini
bekleyen bağışlar…

Türk İslam medeniyetinin zarafet dolu
bir uygulaması olarak tüm Anadolu ve Bal-
kanlarda yaygın olarak kullanılmıştır. Sadaka
taşları, Anadolu’da “hacet yeri” veya “hayrat
deliği” gibi isimlerle de anılmaktadır. Bu taşlar
mermerden olup 1.5 – 2 metre boyundadır.
Üst kısımlarının ortasında çanağa benzer bir
oyuk açılır. Sadaka verenler parayı bu çukura
bırakırlardı. Taşların yanlarında bu taşın tepe-
sine rahatça ulaşılabilecek birkaç basamak
bulunurdu.

Sadaka taşına para bırakmak isteyenler
genellikle akşam namazından sonra uğrar-
lar. Yatsı namazından sonra da ihtiyacı olan-
lar buraya gelir, ihtiyacı kadar alır, gecenin
karanlığında gözden kaybolurlardı. Sadaka
taşları, halkın kolayca ulaşabileceği yerlerde
bulunurdu. Bunlarla ilgili müstakil vakıflar
kurulduğu, sadakaların günlük olarak takip
edildiği ve bu taşların muhafazasıyla görev-
li kişilerin bulunduğu bilinmektedir. Sadaka
taşlarının bir başka özelliği de onların sadece
para yardımı yapılabilecek tarzda olmasıdır.
Kimin ne zaman neye ihtiyaç duyduğu bilin- “Her kim Allah yolunda çifte infakta
mediğinden, doğrudan para yardımı yapılması bulunursa, cennette kendisine: Ey
ihtiyaç sahibi için en uygun olanıdır. Allah’ın kulu şu hayırdır diye nida
olunacak. Namaz kılanlardan ise namz
Sadaka taşları, örneklerini kendi tarihin- kapısından, cihad edenler ise cihad
den çıkarmayı bilen bir millete, bizi biz yapan kapısından, sadaka verenler ise sadaka
değerleri gün yüzüne çıkaracak gücü yine ken- kapısından, oruç tutanlar ise reyyan
di içimizde bulacağımızı hatırlatmaktadır. 83 kapısından çağırılacaktır.”

83 Ziya Kazıcı, “Osmanlı’da Hayır Müesseseleri ve Sadaka Taşları”, s. Müslim, Zekat, 85
37-38.
31