Page 10 - İslam Ahlâkı 2. Ünite

2. ÜNİTE AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR

Adaletin gerçekleşmesini engelleyen hususlardan biri de rüşvettir. Rüşvet, “Aranızda birbi-
rinizin mallarını haksız yere yemeyin. İnsanların mallarından bir kısmını bile bile günaha
girerek yemek için onları hâkimlere (rüşvet olarak) vermeyin.” ayeti ile yasaklanmıştır. Pey-
58
gamber Efendimiz (s.a.v) de ‘“Rüşvet alan da veren de cehennemdedir” buyurmuştur. O hâlde
59
Allah Teala’nın yaptıklarımızdan haberdar olduğunu aklımızdan çıkarmamalı ve yapıp ettikleri-
mizden hesaba çekileceğimiz bilinci ile hareket etmeliyiz. Ne kendimize ne de aile fertlerimize
haram yedirmemeliyiz. Kul hakkına yol açan bu gibi davranışlardan sakınmalıyız.

Adaletin gerçekleşmesini engelleyen bir diğer husus ise hâkimin hüküm verirken adil ol-
mamasıdır. Kur’an-ı Kerim’de Yüce Allah “…hükmedersen, aralarında adaletle hükmet! Çün-
60
kü Allah adilleri sever. “ buyurmuş; Peygamber Efendimiz (s.a.v) de “Hâkimler üç kısımdır: Biri
cennette, ikisi de cehennemdedir. Cennette olan hâkim, hakkı bilip ona göre hüküm verendir. Hakkı
(gerçeği) bildiği hâlde (adaleti gözetmeyerek) hükmünde zulmeden ile hakkı bilmeden insanlar hak-
kında hüküm veren hâkimler cehennemdedir” demiştir.
61
DEĞERLENDİRELİM

Nûman bin Beşîr (r.a.) şöyle anlatır: Babam beni Resulullah ’a (s.a.v) götürdü ve
“Ben, sahip olduğum bir köleyi bu oğluma verdim.” dedi. Bunun üzerine Resulullah
(s.a.v); “Buna verdiğini diğer çocuklarına da verdin mi?” diye sordu. Babam; “Hayır,
vermedim.” dedi. Resulullah (s.a.v); “O hâlde yaptığın hibeden (bağıştan) dön!” bu-
yurdu. (Buhârî, Hibe 12; Müslim, Hibât 9-18)

Hadiste verilen mesaj nedir?

Adaletin zıddı ise zulümdür. Zulüm, kişinin kendisine tanınan hukuki sınırı geçmesi, başka-
larının hakkını elinden almasıdır. Adaletin olmadığı yerde haksızlık ve zulüm vardır. Haksızlık ve
62
zulmün olduğu yerde kargaşa ve çıkar çatışması ortaya çıkar. Bu da toplumdaki huzur ve uyumu
tehdit eder.

Zulüm kavramı, insani ilişkilerde her türlü olumsuz söz, fiil ve davranışları ifade eder.
Kur’ân’da bu kavram insanlar arasındaki olumsuz ilişkiyi ifade etmekle birlikte çoğunlukla Allah’a
(c.c.) karşı görevlerde inkâr ve isyan olan söz, fiil ve davranışları ifade etmek için kullanılmıştır.
Kur’ân’da zulüm kavramı ilahi iradeye ters düşen her türlü inanç, söz, fiil ve davranışlar anlamında
kullanılmıştır. 63

Zulüm kavramı Kur’an’da tamamen olumsuz “Adaleti bilmeyen kişi, kurt
anlamda yer almıştır. Buna göre her türlü günah, yavrusunu emziren keçiye benzer.”
isyan ve itaatsizlik zulümdür. Allah’a (c.c.) ortak- Mevlana
lar koşmak, ayetleri yalanlamak, içki, kumar, zina,

58 Bakara suresi, 188. ayet.
59 Ebu Davud, Akdıye, 4.
60 Maide suresi, 42. ayet.
61 Ebû Dâvûd, Akdiye 2; Tirmizî, Ahkâm 1.
62 Dini Terimler Sözlüğü, s. 403.
63 En’âm suresi, 82. ayet; Bakara suresi, 35. ayet; Nisâ suresi, 64. ayet; Bakra suresi, 231. ayet; Nisâ suresi, 10. ayet; Kehf suresi, 33. ayet;
nûh suresi, 41. ayet; Bakra suresi, 35. ayet; Mâide suresi, 39. ayet; Şûrâ suresi, 40-42. ayetler; Âl-i İmrân suresi, 182. ayet; Bakara suresi,
57. ayet; Şûrâ suresi, 41. ayet.
26