Page 11 - İslam Ahlâkı 2. Ünite

AHLAKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR 2. ÜNİTE

hırsızlık gibi tutum ve davranışlar zulüm olduğu gibi, namaz kılmamak, mazeretsiz oruç tut-
mamak gibi ibadetleri terk etmek, hatta işlenen günahlara tövbe etmemek de zulüm kapsa-
64
mındadır. Kur’an’ın ifadesine göre en büyük zulüm ise şirktir: “Lokman, oğluna öğüt vererek:
Yavrucuğum! Allah’a ortak koşma! Doğrusu şirk, büyük bir zulümdür, demişti. ” Zulüm
65
ya kişinin kendisine ya da başkalarına yöneliktir.

Bu anlamda zulüm üçe ayrılır:
“Mallarını gece ve gündüz, gizli ve aşikâr 1- İnsan ile Allah (c.c.) arasında gerçek-
infâk edenlere Rableri katında büyük leşen zulüm. Pek çok ayette Allah’ın (c.c.)
bir mükâfat vardır. Onlara hiçbir korku kullarına zulmetmediği ifade edilmiştir. Do-
yoktur, onlar mahzûn da olmazlar.” layısıyla ancak insanın Allah’a (c.c.) yönelik
(Bakara suresi, 274. ayet.)
zulmü söz konusu olabilir ki bu da şirk, kü-
für, nifak ve isyan şeklindedir. 66

2- Kişi ile insanlar arasındaki zulüm. Haksızlık, hırsızlık, öldürme, iftira vb. günahlar bu
kapsamdadır.

3- Kişi ile kendisi arasında zulüm. Kişi Allah’a (c.c.) karşı görevlerini yapmayarak ve insan-
lara zulmederek neticede kendisine zulmetmiş olmaktadır. İçki içen, kumar oynayan ve zararlı
maddeler kullanan kişiler, maddi ve manevi kendilerine zarar vermektedirler. Oysaki kişinin
nefsine karşı da sorumlulukları bulunmaktadır.

Sonuç itibari ile zulüm çok yönlü bir kavramdır. Bir yandan dinî esaslara uymayan her söz,
her iş zulüm kapsamına girerken bir yandan da eziyet etmek, işkence ve baskı kullanmak, bir
şeyi eksik veya fazla yaparak işin hakkını vermemek de zulümdür. Kişinin “Allah’ın (c.c.) hakları”
diye bilinen ibadetleri ihmal etmesi de bir çeşit zulümdür ki zulmün bu çeşidi başkasına değil,
kişinin nefsine yöneliktir. Zira kişi böyle davranarak ahiret hayatını mahvetmektedir.

1.4. Cömert Olmak

Cömert, elindeki maddi ve manevi imkânları meşru ölçüler içinde karşılık bekleme-
den gönüllü olarak başakalarının yararına sunabilendir. Cömertlik ise eli açık olmak, hayır
67
amacıyla gönüllü olarak harcamada bulunmak, iyilik yapmaktır. İnsanın, sahip olduğu im-
68
kânlardan Allah (c.c.) rızası için muhtaçlara ihsan ve yardımda bulunmasını sağlayan üstün
bir ahlaki vasıftır. Cömertlik, sadece maddi servetin paylaşılması değil; aynı zamanda bilgi
birikimi ve yeteneğin paylaşılmasıdır.

ÖĞRENELİM

Resulullah (s.a.v) Allah’ın (c.c.) cömertliğini,
onun “Cevâd” ismi şerifi ile zikretmiştir: “Şüphesiz
Allah tayyiptir güzel ve hoş olanı sever, Cevâd’dır
cömertliği, cûd ve sehâyı sever.” (Tirmizî, Edeb, 41)

64 Hucûrât suresi, 11. ayet.
65 Lokmân suresi, 13. ayet.
66 Bkz. Nahl sûresi, 33. âyet, Yunus sûresi, 44. âyet.
67 Dini Terimler Sözlüğü, s. 51.
68 Mehmet Canbulat, Dini Kavramlar Sözlüğü, s. 105.
27