Page 11 - İslam Kültür ve Medeniyeti 6. Ünite

VI. ÜNİTE
İslam Kültür ve Medeniyeti’nde ŞEHİR

Ev: İslam şehrini bütünleyen unsurlardandır. Tabiatla uyum içinde olacak şekilde konumlandı-
rılmıştır. Müslümanların kendine özgü sanat ve estetik anlayışının eseri olan ev; bahçesi, sokakla
ilişkisi, cumbası, dolapları, tavanı ve kaplamasıyla tam bir bütünlük gösterir. Ev inşa edilirken kom-
şunun mahremiyeti ihlal edilmez, manzarası ve ışığı kesilmez.

Ev, şehir ve dünya tasavvurunun ürünü ve bir kültür üretim merkezidir. Sohbet, sanat, şiir ve
musikinin üretildiği, misafirin ağırlandığı mekândır. Mimarisi abartıdan ve israftan uzak olacak
şekilde tasarlanmıştır.

Hamam: İslam şehrinin temel eserlerindendir. İslamiyetin temiz olmayı emretmesi ve top-
lumun temizlik ihtiyacı hamamların kurulma nedenidir. Hamamlar şehrin merkezî bölgelerinde
camiyle birlikte kurulmuş, İslam coğrafyasında yayılmış ve her şehirde çok sayıda hamam inşa
edilmiştir.

Mabet, ev ve mezar; tüm hayat bir arada. (Taceddin Camii haziresi-Ankara)

Mezarlık: Müslümanlar için ölüm yeni bir hayatın başlangıcı, mezarlık da kapısıdır. Mezarlar,
insanlara ölümü hatırlatması için yol kenarlarına kurulmuş bu suretle hayatın içinde yer almıştır.
Yol: İslam şehirlerinde yollar, şehrin merkezindeki camide kesişir. Şehirde doğrusal olmayan,
dar ve çok sayıda çıkmaz sokağı içeren bir yol şebekesi mevcuttur. İkametgâhların çevresinde, özel
hayatın mahremiyetini gizleyen ve güvenli kılan bir yol sistemi vardır. İslam şehirlerinin dikkat
15
çekici bir unsuru olan çıkmaz sokaklar, çocukların şehirle ilişkisini düzenlemede önemli bir yere
sahiptir. Çocukların güven içinde oynayıp sosyalleşmesi, ortak kültürün paylaşılması ve mahremi-
yetin korunması çıkmaz sokaklar sayesinde daha kolay gerçekleşmiştir.

15 Yılmaz Can, İslam Şehirlerinin Fiziki Yapısı, s. 115.

113