Page 14 - Fıkıh 3. Ünite

FIKIH

Bu ayet ana babaya iyi davranılmasını emretmektedir.
Peygamberimiz de "Kime iyilik edeyim?" diye bir soru
ْ َ َ َ ّٰ َ َ َ َ َ َ ُ َّ ُ ْ َ soran bir sahabiye; “Annene, annene, annene sonra baba-
ْ
نمو ۚللا عاطا دقف لوسرلا ِعِطي نم ﴿ na sonra da yakın akrabana iyilik et.” buyurmuştur.
17
ً َ ْ ْ َ َ َ َ ْ َٓ ّٰ َ
ْ
َ
َ َ
َ
﴾ ۜاظي۪فح مهيلع كانلسرا امف لوت d- Sünnetin takyid ve tahsis özelliği: Sünnetin bazen
ِ
Kur’an’da yer alan genel hükümleri sınırlandırmasıdır.
"Kim Resule itaat ederse Al- Örneğin Yüce Allah, Kur’an-ı Kerim'de “Ey iman edenler!
lah’a itaat etmiş olur. Kim yüz çe- Cuma günü namaza çağırıldığı (ezan okunduğu) zaman,
virirse (bilsin ki) biz seni onlara
18
bekçi göndermedik." hemen Allah’ı anmaya koşun ve alışverişi bırakın...”
(Nisâ suresi, 80. ayet) buyurarak bütün müminlerin cuma namazı kılması
farz kılınmıştır. Fakat Resulullah (s.a.v.) bu ayetin
genel hükmünü sınırlamış ve cuma namazının sadece
erkeklere farz olduğunu açıklamıştır.
19
4.2. Fer’i Deliller

Sünnetin fıkhi hüküm- Müçtehidler, asıl kaynaklar olan kitap ve sünnet delilleri-
lerdeki yerini yorumla- ni inceleyerek tavsiye edilen ikinci derece kaynakları tespit
yınız. etmişlerdir. Bu ikinci derece kaynaklardan da hüküm çıkar-
mışlardır. Bunlara fer'i deliller adı verilir.
Fıkıhta; kitap, sünnet, icma ve kıyas için “dört delil” anla-
mında edille-i erbaa kavramı kullanılır. Ayrıca hüküm çıkar-
mada başvurulan istihsan, mesâlih-i mürsele, sedd-i zerâi,
örf-âdet ve istishâb gibi kaynaklar da mevcuttur.

4.2.1. İcma

Sözlükte icma; bir işi yapmaya kesin kararlı olmak, azmet-
mek ve görüş birliği etmek gibi anlamlara gelmektedir. Terim
olarak ise Peygamberimizin vefatından sonra herhangi bir dö-
nemde yaşayan müçtehidlerin dinî bir konunun hükmü hak-
kında görüş birliği içinde olmalarıdır. İcma fıkıhta önemli bir
delildir.

İcmanın gerçekleşmesi için müçtehidlerin görüş birliği
Kur’an’ın mushaf hâline
getirilmesi konusunda sarih bir ettiği konunun dinî bir konu olması, görüş birliğinin Pey-
icma oluşmuştur. gamberimizin vefatından sonra olması, görüş birliği eden-
lerin Müslüman ve müçtehit olması gerekir. Bunun için
müçtehidlerin bir araya toplanması şart olmayıp görüşlerini
teker teker bildirmeleri ile de icma gerçekleşebilir.
İcma, sarih ve sükûti olmak üzere ikiye ayrılır:

Sükûti icmayı hangi mezhep • İcmaya konu olan dinî meselede, müçtehidlerin açık-
imamı delil olarak kabul etmez? ça ve teker teker görüşlerini ortaya koymalarına sarih
Araştırınız. icma denir. Örneğin Peygamberimizin vefatından sonra
Kur’an-ı Kerim’in mushaf hâline getirilmesi konusunda
sarih icma oluşmuştur.

17 Müslim, Birr, 2.
18 Cum’a suresi, 9. ayet.
19 Ebû Davud, Salat, 215.

54