Page 13 - Fıkıh 3. Ünite

3. Ünite - Fıkhi Hükümler ve Kaynakları

Kaynak Olması Açısından Sünnet

Tebyin Teşri Tekid Takyid-Tahsis
Ayetleri açıklayıcı Yeni hüküm Teyit edici Sınırlandırıcı
sünnet getiren sünnet sünnet sünnet

Peygamberimizin sünnetini kaynak olması açısından dört
ana başlıkta ele alabiliriz:
a- Sünnetin tebyin özelliği: Sünnetin bazen Kur’an-ı
Kerim'in manası kapalı hükümlerini açıklamasıdır. Namazların
kılınış şekline, rekâtların sayısına, orucun tutulmasına, zekâtın
verilmesine, haccın uygulanmasına dair hükümler bu gruba
dâhildir. Nitekim Peygamberimiz şöyle buyurmuştur:
“Ben nasıl namaz kılıyorsam siz de öyle kılın...” 13
“Haccın nasıl yapılacağını benden öğrenin...” 14

b- Sünnetin teşri özelliği: Sünnetin bazen müstakil olarak
hüküm koymasıdır. Yüce Allah, bu konuda Peygamberimize
verdiği yetkiyi şu şekilde ifade etmiştir: Ağız temizliği için kullanılan
misvak, çoğunlukla erak
“Allah ve Resulü bir işe hüküm verdiği zaman artık mümin ağacından yapılır.
bir erkek ve kadının o işi kendi isteğine göre seçme hakkı yok-
tur...” 15
Kur’an-ı Kerim'de doğrudan yer almadığı hâlde Resulul-
lah'ın (s.a.v.) müstakil olarak sünnet ile koyduğu hükümler
ٰ ٰ
ُ ُ َ ُ
ُ َّ ُ ُ
vardır. Örneğin âdetli kadını namaz kılmaktan muaf tutması هوذخف لوسرلا مكيتا امو ...﴿
َٓ َ
ُ
ve âdetli günlerdeki Ramazan orucunu ise daha sonra kaza ُ َّ
ُ َ ْ َ ْ َ ْ ُ
ُ
ٰ َ َ َ
َ
etmesini emretmesi, fıtır sadakasını emretmesi, yırtıcı ve ze- اوقتاو ۚاوهتناف هنع مكيهن امو
hirli hayvanların etinin yenmesini haram kılması, anne yoksa َ ْ ُ َ َ ّٰ َّ ّٰ
nineye mirastan pay vermesi, başkasının alışverişi üzerine ﴾ باقِعلا دي۪دش للا نِا ۜ ِللا
ِ
alışveriş yapmayı yasaklaması gibi hükümler, sünnetin hüküm "....Peygamber size ne ver-
koyma işlevine örnek verilebilir. diyse onu alın, neyi de size yasak
c- Sünnetin tekid (pekiştirme) özelliği: Sünnetin ettiyse ondan vazgeçin. Allah’a
bazen Kur’an-ı Kerim'de yer alan bir hükmü tekrarlayarak karşı gelmekten sakının. Şüphe-
siz Allah’ın azabı çetindir."
pekiştirmesidir. Örneğin Kur’an’da “Rabbin sadece kendisine
ibadet etmenizi ve anne babanıza iyilik yapmanızı emretti. (Haşr suresi, 7. ayet)
Onlardan biri veya her ikisi senin yanında yaşlanırlarsa
onlara “öf” bile deme, onları azarlama ve onlara güzel sözler
söyle...” buyurulmuştur.
16
13 Buhârî, Ezan, 18.
14 Nesâî, Menâsik, 220.
15 Ahzâb suresi, 36. ayet.
16 İsrâ suresi, 23. ayet.

53