Page 10 - Fıkıh 2. Ünite

FIKIH

Resulullah'ın (s.a.v.) içtihadlarına şunları örnek verebiliriz:
Peygamberimizin savaş vb. konuları sahabe ile istişare ederek
karar vermesi , ölen babası adına evladın hac yapabileceği ,
13
12
Mescide gelirken sarımsak yemeyi yasaklaması ve güzel ko-
kuyu emretmesi , hurma ağaçlarının aşınlanması konusu ,
15
14
orucu bozmayan şeyler , baldan öşür alınması .
17
16
Sahabe içtihadlarına şunları örnek verebiliriz: Hz. Ömer,
ferdî olarak kılınan teravih namazlarının cemaatle kılınmasına
hükmetmiştir ve aynı anda üç boşamayı sahabe fakihleriyle
18
Hz. Ömer (r.a.) zamanında içtihadla istişareden sonra üç talak saymıştır. 19
teravih namazının cemaatle
kılınmasına karar verilmiştir. Tâbiîn içtihadlarına, Hz. Ali’nin ve İbn Mes’ûd’un öğrencisi olan
İbn Şübrüme'nin şu içtihadlarını örnek verebiliriz:"Mahkeme
kararı ile karısının nafakasını karşılayamayacak kadar fakir
olan bir kimsenin evliliğine son verilemez. Müslümanların
ülkesine izinle giren bir gayrimüslimi (müste'men) öldüren
Müslümana kısas uygulanır." 20

Günümüzde birçok yeni mesele ortaya çıkmaktadır.
Bunların dinî hükmünü bilmek için içtihada ihtiyaç vardır. Bu
yeni gelişmelere; gıda alanında helal gıda, genetik bilimindeki
gelişmeler, tıp ve sağlık konularında organ nakli, ilaç sanayisi
ve sağlık problemleri, sürekli güncellenen ticari ve ekonomik
meseleler, bankacılık, bireysel emeklilik, sigorta gibi yeni
tartışma konularını örnek olarak zikredilebiliriz.

Ebû Hanife şöyle demiştir:
“Bizim içtihat yoluyla elde etmiş olduğumuz görüşümüz doğrudur ama hatalı olma ihtimali de
vardır. Diğer görüşler ise bizce yanlıştır ama doğru olma ihtimali de bulunur. Bizim elde edebildiğimiz
herhangi bir hüküm, bizce doğru olan en güzel görüştür. Kim bundan daha iyisini ortaya koyarsa doğru
olan odur, biz de ona uyarız.”
(Hayreddin Karaman, İslam Hukukunda İçtihat, s. 149-150)

Ebû Hanife’nin bu görüşünü içtihadla varılan hükümlerin önemi açısından tartışınız.

12 bk. Buhârî, Ezân, 1; Müslim, Salat, 1.
13 bk. Tirmizî, Hac, 87; Müslim, Hac, 408; Ebû Dâvud, Menâsik, 26.
14 Buhârî, Ezan 160; Ebu Dâvud, Et'ime 40.
15 Müslim, Sahih, Fedâil, 38.
16 Ebû Dâvud, Savm, 33.
17 Tirmizi, Zekat 9.
18 Hayreddin Karaman, İslam Hukuk Tarihi, s. 117.
19 Hayreddin Karaman, İslam Hukuk Tarihi, s. 117.
20 Şükrü Özen, "İbn Şübrüme", TDV İslam Ansiklopedisi, C 20, s. 380.

30