Page 5 - Fıkıh 2. Ünite

2. Ünite - Fıkıh İlminin Doğuşu, Gelişmesi ve İçtihat

1.3. Tâbiîn Dönemi

Emeviler devrinin sonlarını teşkil eden dönemdir. Bu
dönemde Medine, Mekke, Basra, Kûfe, Şam ve Mısır’da
sahabenin öğrencileri olan tâbiîn fakihleri, dinî hayata
yön veriyorlardı. Fıkhın alanı genişlemiş, büyük şehirler-
de fıkıh meclisleri oluşmaya başlamıştır. Hoca ve bölge
farklılığından dolayı ekoller/mezhepler ortaya çıkmıştır.

Tâbiîn döneminde iki fıkıh merkezi ön plana çıkmıştır:
Hicaz (Medine) ve Irak (Kufe).
Namaz sonrası Mescid-i Nebi'de
Hicazlılara, daha çok hadis ve sahabi görüşüyle fetva geleneksel bir fıkıh dersi
verdikleri için ehli eser; Iraklılara ise ağırlıklı olarak içti-
hat ile fetva verdikleri için ehli rey adı verilir. Ehli eserin
temsilcisi Medine’de Said b. Müseyyeb, ehli reyin temsil-
cisi ise Kûfe'de İbrahim en-Nehaî’dir. Daha sonra ehli reyi
İmam Âzam Ebû Hanife ve ehli eseri ise İmam Mâlik temsil Tâbiîn döneminde tanınmış
etmiştir. müçtehidlerden bazıları
şunlardır:
Tâbiîn döneminde yetişen Medineli yedi meşhur İslam
hukukçusu vardır. Bu fakihlere, fukaha-i seb'a adı verilir. • Said b. Müseyyeb (Medine)
Bu âlimler, fıkıhla birlikte hadis ve tefsir alanında da şöh- • Ata' b. Ebi Rebah (Mekke)
ret kazanmıştır. • İbrahim en-Nehaî (Kûfe)

1.4. İçtihat • Hasan Basrî (Basra)

İçtihat ( داهتجا ) kelimesi sözlükte, bir şeye ulaşabilmek
ِ ِ
َ ْ
için bütün gücü harcamak anlamına gelen ( دهج ) fiilinden
َ
َ َ
türemiş bir mastardır. Fıkıh usulü terimi olarak içtihat, fa-
kihin bir şeri hüküm hakkında bilgiye ulaşmak için bütün
gücünü harcaması demektir.
Tâbiîn döneminde
İçtihat ehliyetine sahip olan âlim kişiye müçtehit de-
nir. Fıkıh literatüründe fakih ve müfti kelimeleri de benzer fukaha-i seb’a adı verilen
anlamda kullanılmıştır. Medineli yedi fakih
şunlardır:
1. Urve b. Zübeyr
Hz. Muhammed (s.a.v.)
2. Said b. Müseyyeb
3. Ebû Bekir b. Abdurrahman
Kûfe Ekolü Hicaz Ekolü
(ehli rey) (ehli eser) 4. Ubeydullah b. Abdullah
5. Harice b. Zeyd b. Sabit
Abdullah b. Mesud Abdullah b. Ömer 6. Kasım b. Muhammed b. Ebû

Alkame b. Kays Bekir
İbrahim en-Nehaî Nâfi Mevla b. Ömer 7. Süleyman b. Yesâr
Hammad b. Ebî Süleyman
İmam Mâlik
İmam Şâfii
İmam Ebû Hanife
İmam Ahmed b. Hanbel

25