Page 37 - Tefsir Okumaları 4. Ünite

4. ÜNİTE

Ayrıca zaman zaman diğer ayetlere, hadislere, sahabe sözlerine ve tabiînin görüşlerine de

başvurur. İtikadi konularda Mu’tezile ile ehl-i sünnet arasındaki tartışmalı konulara değinir ve
genellikle ehl-i sünnetin görüşlerini benimser.

Tefsir tarihimizin en önemli eserlerinden biri sayılan Envaru’t-Tenzil, yüzyıllar boyunca ilim
meclislerinde ve medreselerde ders kitabı olarak okutulmuştur.

Nâsırüddin Muhammed el-Beyzâvî’yi Tanıyalım (ö.1286)

Envâru’t-Tenzil ve Esrâru’t-Te’vil adlı meşhur tefsir kitabının müellifi olan Nâsıruddin
Muhammed el-Beyzâvî, bugün İran sınırları içerisinde olan Beyza şehrinde doğmuştur. Doğum

tarihi net olmamakla birlikte 1189 yılında doğduğu tahmin edilmektedir. Şiraz’da kadılık ve baş
kadılık yaptığı için ‘Kadı Beyzâvi’ diye anılmıştır. Çocukluğunu Beyza’da yaşayan bu büyük âlimin
hayatının çoğu Şiraz’da geçmiştir. 1286 yılında Tebriz’de vefat etmiştir.

Beyzâvî daha çok tefsir alanında meşhur olsa da o aynı zamanda büyük bir fakih ve

kelamcıdır. Kelamın dinî ilimler içerisinde çok önemli bir yeri olduğunu dile getiren Beyzâvî,
yaşadığı dönemde çok yaygın olan felsefeyle de ilgilenmiş ve bu iki ilmî disiplini birbirinden
ayrılmayacak şekilde bir araya getirmiştir.

Çok yönlü bir âlim olan Beyzâvî hadis, nahiv, mantık, astronomi, tarih ve kozmografya ile

de ilgilenmiştir. Eserleri yüzyıllar boyunca Osmanlı medreselerinde ve diğer ilim meclislerinde
ders kitabı olarak okutulmuştur. 39

Envaru’t-Tenzil Ve Esraru’t-Te’vil / Ahzâb suresi, 59.ayet

Kadı Beyzâvî’nin Envaru’t-Tenzil ve Esraru’t-Te’vil adlı eserinde bu ayet tefsir edilirken, şu

hususlar ön plana çıkmıştır:

Müellif,

Ayette geçen ’ّنِهِبيِبٰـَلَج نِم َّنِهيَلَع َنيِنْدُي ifadesinin ne anlama geldiğini açıklamıştır.
ْ

Dirayet tefsirlerinin özelliklerine uygun olarak Arapçayla ilgili bir açıklama yapmış ve ْنــِم
harf-i cerrinin teb’îd (kısmilik) ifade ettiğini belirtmiştir.

Tesettürün mümine hanımları köle kadınlardan ayıran bir özellik ve kötü niyetli insanların
vereceği zararlardan koruyan bir unsur olduğunu vurgulamıştır.

َ
َ
ِ
نههوجو نيطغي } َّنِهِبيِبـَلج نِم َّنِهيَلَع َنيِنْدي َنيِنِمْؤمْلٱ ءاسِنو َ كِتـَنبو َ كِجوْزلأ لُق ىِبَّنلٱ اَهيأي {
ُّ ٰ
ٰ َ َ
ٰ
َ َ
ٰ َ
ُ
ُ
ُّ
ْ
39 DİA, ‘Beyzâvi’ mad. C 6, s,100-103.
223