Page 27 - Tefsir Okumaları 4. Ünite
P. 27
4. ÜNİTE
Müellif, ayetlerin tefsirine bazen sebeb-i
nüzulle, bazen filolojik (dilbilimsel) açıklamalarla,
bazen farklı kıraatleri zikrederek başlar. Bir ayeti
tefsir ederken genellikle önce o ayetle ilgili diğer
ayetlere işaret eder ve çıkarılabilecek manaları
açıklar.
Râzî’nin tasavvufa meylettiği bir zamanda
yazdığı eserinde tasavvufî açıklama ve
değerlendirmelerle fıkhi izahlar bir hayli fazladır.
Müellif, eserinde Taberî’nin Camiu’l-
Beyan’ından birçok rivayet nakletmiş, ayetlerin
psikolojik ve ahlaki yorumunu yaparken de
Gazzali’den alıntılar yapmıştır.
Fahreddin Râzî bu eseriyle kendisinden
sonra gelenleri geniş çapta etkilemiş, özellikle
dirayet tefsiri metodunu kullanan müfessirlerin en
önemli kaynaklarından biri olmuştur. 27
NOT EDELİM
Fahreddin Râzî’yi Tanıyalım:
Fahreddin Râzî, Mefatihu’l-Gayb’de,
Fahreddin Râzî, 1149 yılında, Büyük Taberî’nin Camiu’l-Beyan’ından birçok ri-
vayet nakletmiş, ayetlerin psikolojik ve
Selçuklu Devleti’nin başkenti olan ve bugün
ahlaki yorumunu yaparken de Gazzali’den
İran sınırları içinde yer alan Rey’de doğmuştur. alıntılar yapmıştır.
Müellif, İbn Rüşd, Muhyiddin İbnü’l-Arabî,
Abdülkadir Geylânî gibi meşhur ilim adamları ve
sûfilerle aynı çağda yaşamıştır. İlim öğrenmek için o dönemin önemli merkezleri olan Buhara,
Semerkant, Tûs, Herat, Hârizm, Belh, Gazne gibi şehirlere seyahat eden Râzî, hayatının önemli
bir bölümünü Herat’ta geçirmiş ve 1210 yılında burada vefat etmiştir.
Yaşadığı dönemin en büyük düşünürlerinden biri olarak kabul edilen Fahreddin Râzî,
kelâm, fıkıh usulü, tefsir, Arap dili, felsefe, mantık, astronomi, tıp, matematik gibi ilimleri öğrenip
bu alanlarda eserler verdi. Bununla birlikte Râzî’nin ön plana çıktığı alanlar dinî ilimler; tefsir
ve kelamdır. Yazdığı Mefatihu’l-Gayb adlı eseri, tefsir geleneğimizin en önemli dirayet tefsiri
örneklerinden biridir. O, Kur’an’ı tefsir ederken döneminde mevcut bütün ilimlerden faydalanıp
ilmî tefsir hareketine öncülük etmiş, felsefe ile kelâmın konularını birleştirip felsefî kelâm dönemini
başlatmıştır. 28
27 DİA, ‘Mefatihu’l-Gayb’ mad. (C 28, s. 348-350’den düzenlenmiştir.)
28 TDV. İslam Ansiklopedisi, ‘’ FAHREDDİN er-RÂZÎ mad., C 12, s. 90.
213
