Page 20 - Tefsir Okumaları 4. Ünite

ÖRNEK TEFSİR METİNLERİ

başlayan müellif, burada devrin önde gelen âlimlerinden dersler aldı. Daha sonra o bölgenin farklı
şehirlerini dolaşarak ilim tahsiline devam etti.

Kurtubî, ilmî çalışmalarında özellikle tefsir, hadis, kıraat ve fıkıh alanlarında yoğunlaşmış
ve bu alanlarda önemli eserler ortaya koymuştur. Eserlerinde, başta Mu‘tezile olmak üzere İmâ-
miyye, Râfiziyye, Kerrâmiyye gibi fırkaları eleştirerek onlara karşı ehl-i sünneti savunmuştur. Ken-

disi Malikî mezhebine mensup olmakla birlikte mezhep taassubundan uzak bir yaklaşımla, diğer
ehl-i sünnet mezheplerine de saygılı bir ilmî tavır ortaya koymuştur.

Mütevazı kişiliğiyle tanınan ve zühd hayatına önem veren Kurtubî, 1273’te Münyetü
Benî Hasîb’de vefat etmiş ve burada defnedilmiştir. Kabri, 1971 yılında onun adına inşa edilen

camideki türbesine nakledilmiş olup halen ziyarete açık bulunmaktadır. 20

El-Câmi li-Ahkâmi’l-Kur’an / Âl-İ İmrân suresi, 104. ayet

İmam Kurtubî’nin, el-Câmi li-Ahkâmi’l-Kur’an adlı eserinde bu ayet tefsir edilirken şu

hususların ön plana çıktığını söyleyebiliriz:

Müfessir,

Bu ayeti, hem konuyla ilgili ayet ve hadisler, hem de Arapça dil bilgisi kurallarından
faydalanarak tefsir etmiş ve ayetten çıkarılabilecek fıkhî hükümleri ortaya koymuştur.

İyiliği emretme işinin öncelikle, devletin her türlü imkânına sahip ve yönetme sorumluluğu
kendisinde olan devlet başkanına ait olduğunu ifade etmiş, bu görüşünü de Hac suresi 41. ayete
dayandırmıştır.

İbn Abdi’l-Berr’in naklettiği rivayete göre, kötülüğü engellemeye çalışmanın – eziyete maruz
kalmayacaksa– her bir mümin üzerine vacip olduğu konusunda icma bulunduğunu belirtmiştir.

Bir kimsenin, malına yahut canına kast eden kişiyi engellemeye çalışmanın caiz olduğunu
söylemiştir.

Ayette geçen ‘minküm’ ifadesindeki ‘min’ harf-i cerrinin anlamıyla ilgili iki görüşün olduğunu
belirtmiş; fakat teb’id (kısmilik) ifade ettiği görüşünün daha doğru olduğunu ifade etmiştir. Buna
göre emr-i bi’l-maruf nehy-i ani’l-münker vazifesinin farz-ı kifâye olduğunu ortaya koymuştur.

Tefsir:

Allah Teâlâ (c.c.), Tevbe suresi 67.ayette şöyle buyurmuştur: “Münafık erkeklerle münafık
kadınlar birbirlerindendirler. Onlar münkeri emreder, maruftan alıkoyarlar.” Başka bir ayette
de: “Mü’min erkeklerle mümin kadınlar, birbirlerinin velisidirler. Bunlar da iyiliği emreder,
kötülükten vazgeçirmeye çalışırlar.” buyrulmaktadır.
21
20 DİA. ‘KURTUBÎ, Muhammed b. Ahmed’ mad. C 26, s. 455.
21 Tevbe suresi, 71. ayet.

206