Page 9 - Fıkıh Okumaları 5. Ünite

FIKIH OKUMALARI

Bilindiği gibi İslam; Allah’ın birliği ve ondan başka hiçbir
varlığa ilahlık atfedilememesi anlamına gelen tevhid inancına
dayanır. Diğer semavi dinler gibi onun önceliği de insan-
ların ve toplumların zihin ve gönüllerindeki putları yıkıp
tek Allah inancını yerleştirmektir. Oysa insanlar tarihin
her döneminde melek, insan, hayvan veya bir takım
başka varlık ve sembolleri putlaştırmış, Allah’a karşı
gösterilmesi gereken saygıyı, Allah’a ulaştıracakları
inancıyla, aracı olarak kabul ettikleri bu putlara gös-
termişlerdir.
Kur’an’da anlatılan peygamber kıssaları ince-
lendiğinde bu kıssaların önemli bir kısmının putçulukla
mücadeleler hakkında olduğu görülür. Örneğin Nuh (as)
kavmini Allah’a davet edince onlar; “Sakın tanrılarınızı bı-
rakmayın, özellikle veddi, suvâyı, yegusu ve nesri’, demiş-
lerdir.” Hz. İbrahim kavmine; “Şu karşısında durup taptığınız
21
heykeller nedir? diye sorunca onlar: “Biz babalarımızın bun- Halim Özyazıcı’nın
lara tapa geldiklerini gördük” derler. Bunun üzerine İbrahim: “Bismillahirrahmanirrahim.”
‘Siz de babalarınız da apaçık bir sapıklık içerisindesiniz’, der.” (Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla.)
22
yazılı hat çalışması.
Hz. Musa, (as) aralarından bir müddet ayrılınca kavmi bir buzağı
23
heykelini put edindiler. Hz. Musa dönünce çok kızmış bundan onları şiddetle menetmiştir . Hz. İsa’dan
sonra, Hristiyanlar onu ilahlaştırmış ve ibadethanelerini başta onun ve Hz Meryem’in olmak üzere saygın
din adamlarının (azizlerin) resim ve heykelleriyle doldurmuşlardır. Bu durum hâlen günümüzde de de-
vam etmektedir. Budizm’de Buda’nın, Hinduizm’de kendi din adamlarının heykelleri merkezî konumdadır.
Dolayısıyla putçuluk sadece tarihte yaşanmamış günümüzde bütün canlılığıyla devam etmektedir. Hz.
Peygamber Dönemi’nde müşrikler, yüce yaratıcı olarak Allah Teâlâ’yı bilmekle ve kabul etmekle beraber,
putları da Allah’a aracılık yapmak üzere, tapılacak varlıklar olarak kabul ediyorlardı. Bu nedenle Hz.
24
Peygamber’in tebliğinde putlar ve putçuluğa karşı ciddi tedbirler alınmış, tevhid inancı öğretilmiş, yerleş-
tirilmiş ve putçuluğa vesile edilebilecek heykelcilik ve bu anlamdaki resim yasaklanmıştır. İslam’ın resim
ve heykele bakışı da bu arka plan dikkate alınarak değerlendirilmiştir.
Resim İle İlgili Hüküm

Fıkıhta resim ve heykele genelde mesafeli durulmuş, ancak belli şartlarla onay verilmiştir. Âlimle-
rin bu konudaki görüşlerine dayanak alınan çok sayıda rivayet vardır.

Resim ve heykel konusunda İslam âlimlerinin yaklaşımlarını aşağıdaki şekilde maddeleştirmek
mümkündür:
1. Canlıların resimlerinin yapılması konusunda iki farklı görüş vardır: Birincisi, Maliki mezhe-
bi’nde esas olan görüştür. Buna göre, canlıların resimlerini yapmak caizdir. Ancak bu resimler
putlar, tapınılan ve kutsanan şeylerin resimleri olursa haram olur. Örneğin, İsa ve Meryem
resimleri gibi. Bu tür şeylerin alım satımı da haramdır. İkinci görüş, Hanefiler ve Şâfiîlere ait-
tir. Bunlara göre canlı resimlerini yapmak yasaktır. Bu konuda resim ile heykel arasında fark
yoktur.

21 Nuh suresi, 23. ayet.
22 Enbiyâ suresi,52-54. ayetler.
23 bk. Bakara suresi, 54, ayet; Nisâ suresi, 153, ayet; Ankebût suresi, 41. ayet.
24 Zümer suresi, 3. ayet.
126