Page 5 - Fıkıh Okumaları 5. Ünite

FIKIH OKUMALARI

kesilmiş hayvandan başka, yiyecek kimseye haram kılınmış bir şey bulamıyorum. Fakat istismar etmek-
sizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın kim bunlardan yeme zorunda kalırsa yiyebilir. Şüphesiz Rabbin çok
bağışlayandır, çok merhametlidir.” Konuyla ilgili olarak sorulan bir soruyu Hz. Peygamber şöyle cevap-
landırmıştır: “Helal, Allah’ın kitabında helal kıldıklarıdır. Haram da Allah’ın kitabında haram kıldıklarıdır.
Hakkında herhangi bir açıklama yapmadıkları ise serbest bıraktığı (mubah olan) şeylerdir.”
10
Kur’andaki ayetlerde domuz eti, akıtılmış kan, (yırtıcılar tarafından parçalanma yahut başkası ta-
rafından süsülme vb.) normal yolla boğazlanmadan ölen hayvanlarının etinin haram olduğu belirtilmiştir.
Ayrıca İslam’ın tevhit ilkesine aykırı olarak put veya başka varlıkları kutsamak için onlar adına kesilen
hayvanların eti de haramdır. Allah’ın rızık olarak verdiği hayvanın kumara alet edilmesi, hayvan kesilirken
fasıklık yapılarak bilinçli şekilde, kasten Allah’ın adının anılmaması da eti haram kılar. Buradan hareketle
helal gıda ve besmele ilişkisi akla gelir.

Şâfiî mezhebi âlimlerine göre hayvan kesilirken
besmele çekmek şart değildir. Hanefilere göre unutarak
besmeleyi terk etme durumu hariç, besmele çekilmeden
kesilen hayvanın eti yenmez. Zâhirilerin de bulunduğu bir
başka grup da mutlaka besmele çekilmesi gerektiğini ileri TARTIŞALIM
sürmüştür. Özellikle Hac suresinin ilgili ayetleri dikkatle Hayvan kesilirken besmele
11
incelendiğinde, besmelenin kurban gibi ibadet maksadıy- çekmenin hükmüyle ilgili mezhep-
la kesilen hayvanlar için şart kılındığı görülür. En’âm sure- lerin görüşlerindeki benzerlikler ve
sinin 121. ayeti ise, hayvan keserken besmelenin gerekli farklılıklar nelerdir? Tartışınız.
olup olmadığı meselesiyle değil fasıklık yapılarak özellikle
Allah’tan başkası adına kesilen hayvanın etinin yenmesiyle
ilgilidir.
2. Zararlı Alışkanlıklar

Sigara

Zararlı alışkanlıkların en yaygını ve üzerinde en çok konuşulanı sigara alışkanlığıdır. Özelikle tıp ala-
nındaki son gelişmeler sigaranın zararını tartışmasız bir şekilde ortaya koymuştur. Ayrıca sigaranın sebep
olduğu hastalıklar, zararlar ve kirlenme konusunu ele alan birçok araştırma sonuçları da bunu destekle-
mektedir. Buna göre sigara, insan vücudunda bağımlılık (tiryakilik) meydana getirmekte, kurtulunması
giderek güçleşen bir alışkanlık hâlini almaktadır. Sigaranın sebep olduğu sağlık sorunlarından bazıları şun-
lardır:

• Ağız, boğaz ve üst solunum yollarında tahribat,
• Mide ve kalp hastalıkları,
• Damarlarda, sinirlerde fonksiyonel bozukluklar,
• Kanser olma ihtimalini artması.

Bunların dışında sigaranın ağız, beden ve çevre kirliliğine sebep olduğu ve de çevresindeki diğer
şahısları rahatsız ettiği bir gerçektir.
Sigara, İslam’ın ilk asırlarının konusu olmadığından sigaranın yasaklılığı hakkında doğrudan bir
ayet ve hadis yoktur. Bununla birlikte İslam dininin bazı genel ilkelerinden hareket eden son dönem İs-

10 Tirmizi, Libas, 6; İbn Mâace, Et’ime, 60.
11 bk. Hac suresi, 28, 33-36. ayetler. 122