Page 2 - Fıkıh Okumaları 5. Ünite

5. ÜNİTE

1. Yiyecek ve İçecekler

Sizce aile bireylerinin birbirleri üzerindeki hak ve sorumlulukları nelerdir?
Yüce Allah bütün varlıklar gibi insanı da belli fıtrat (ölçü)
üzerinde yaratmıştır. Beslenme, barınma, giyinme, güvenlik,
manevi ve estetik ihtiyaçlar insanın yaratılışından gelen
doğal/fıtri özellikleridir. İnsanoğlu bu ihtiyaçları yeterince
karşılayamadığında bedenen rahatsız, ruhen de mutsuz olur.
Beslenme, barınma, giyinme ve korunma ihtiyacı dünyadaki
çeşitli mallarla; manevi ve estetik nitelikli ihtiyaçlar ise ibadet,
sanat, spor ve eğlence türü davranış ve etkinliklerle karşılanır.

İslam; insanın, yaratılıştan getirdiği fıtratı bozmadan,
bu dünyada huzurlu ve mutlu bir hayat sürdürüp ahirette de
huzura kavuşmasını ister. Bunun için İslam dini sözü edilen
ihtiyaçları helal ve yararlılık ölçüsü içerisinde karşılayacak
mal ve etkinlikleri belli kurallar çerçevesinde serbest (mübah) Sağlıklı beslenmenin temel ölçüsü
gıdaların yeterli ve dengeli alınmasıdır.
kılmış, zararlı olanları ise yasaklamıştır. Mecelle’nin ifadesiyle
fıkıhta aslolan; “İnsanlar için zararlı olan şeylerin engellenmesi, yararlı olanların ise teşvik edilmesidir.”
1
Bu yaklaşım hem maddi hem de manevi ve estetik nitelikli tüm uygulama ve etkinlikleri kapsar.

BİLGİ KUTUSU

Mecelle-i Ahkâm-ı Adliye veya kısaca Mecelle, 1868-1878 yılları arasında
Ahmet Cevdet Paşa başkanlığındaki bir komisyon tarafından derlenen İslami
özel hukuk (medeni hukuk) kuralları bütünüdür. Osmanlı İmparatorluğu’nun son
yarım yüzyılında şer’i mahkemelerde hukuki dayanak olarak kullanılmıştır. Bir
giriş 16 bölümden oluşur ve 1851 madde içerir.

Bu ünitede insanoğlunun hayatını sürdürürken ihtiyaç duyduğu maddi ve
manevi nitelikli etkinlikler ve mala ilişkin konulardaki İslami ilkeler üzerinde
durulmuştur. Maddi etkinliklerle yeme, içme, giyinme ve mal kazanma yöntemleri
kastedilmektedir. Manevi ve estetik nitelikli olanlarla müzik, resim, spor, oyun-
eğlence kastedilmektedir.

Vücudun varlığını sürdürebilmesi için gerekli olan şeylere besin, bunların
uygun yolla vücuda alınmasına beslenme denir. Beslenmede kullanılanların
tümüne birden gıda maddeleri adı verilir. Sağlıklı beslenmenin temel
ölçüsü gıdaların yeterli ve dengeli alınmasıdır. Beslenmede yararlanılan
gıda maddeleri uzmanlarınca öncelik sırasına göre gruplandırılmış
ve buna beslenme pramidi adı verilmiştir. Beslenme pramidi
incelendiğinde insanoğlunun hayatını sürdürebilmesi için gerekli
olan besin kaynaklarının hayvansal ve bitkisel kökenli kaynaklardan oluştuğu görülür. Bütün bunların aslı
sonuçta topraktır. İnsan topraktan yaratıldığı için, gerekli besinler de onun hammaddesi olan topraktan
elde edilir.

1 “Defu’l-mefasid celbü’l-menafiden evladır: İnsanlar için zararlı olan şeyleri engelleyip bertaraf etmek, faydalı olanları teşvik ve tahsilden
önce gelir.”, Mecelle, Mad. 29. 119