Page 12 - Fıkıh Okumaları 1. Ünite

FIKIH OKUMALARI

Medineli yedi fakih; BİLGİ KUTUSU
1.Said b. el-Müseyyeb
2.Urve b. ez-Zübeyr b. Avvâm
3.Kasım b. Muhammed b. Ebi Bekr
4. Harice b. Zeyd
5.Ebu Bekir b. Abdurrahman b. Haris
6.Süleyman b. Yesar
7.Ubeydullah b. Abdullah b. Utbe

Şafii Mezhebi

Muhammed b. İdris eş-Şafii (H 150-204/767-819) Gazze’de doğmuş, Mısır’da vefat etmiştir. Mek-
ke’de başladığı ilim tahsiline Medine’de İmam Malik’ten aldığı derslerle devam etmiştir. Hocasının vefatın-
dan sonra Bağdat’ta İmam Ebu Hanife’nin öğrencisi İmam Muhammed’den Irak fıkhını öğrenmiş, böylelikle
hem Hicaz hem de Irak fıkıh ekollerinin bilgisine sahip olmuştur. 15

İmam Şafii, kendi içtihat usulü hakkında şu açıklamaları yapmıştır: “Kitap ve mütevâtir sünnetle
hükmolunur; bu hüküm için, ‘Görünüşte ve gerçekte hak ile hükmettik.’ deriz. Üzerinde ittifak edilmeyen
ve ahad yolla gelen sünnetle hükmolunur; bunun için, ‘Görünüşte hak ile hükmettik.’ deriz, fakat ‘Gerçekte
hak ile hükmettik.’ diyemeyiz. Çünkü hadisi rivayet eden yanılmış olabilir. İcma ve daha sonra da kıyas ile
hükmederiz. Bu, ondan da zayıftır. Fakat zaruret bulunduğu yerde kullanılır, çünkü haber varken kıyası kul-
lanmak helal değildir.” 16

İmam Şafii’nin, hocası İmam Malik’in vefatından Mısır’a gidişine
kadarki döneme (h. 795-815) ait fıkhî görüşleri “mezheb-i kadîm”; Mı-
sır’a gittikten sonraki görüşleri “mezheb-i cedîd” diye anılır.

İmam Şafii, fıkıh usulüne dair yazılan ilk eser olan er-Risâle’yi
telif etmiş, fıkhî görüşlerini ise “el-Ümm” adlı eserinde açıklamıştır.

İmam Şafii; Mekke, Bağdat ve Mısır’da birçok öğrenci yetiştir-
miştir. Mısır’daki öğrencileri Büveytî ve Müzenî’nin “el-Muhtasar” adlı
eserleri, mezhebin temel kaynakları arasında yer almaktadır. 17

Günümüzde Şafii Mezhebi Türkiye’nin doğu ve güneydoğu böl-
gelerinde, Mısır, Suriye, Irak, Horasan, Filipinler, Kafkasya, Azerbaycan,
Hindistan, Filistin, Endonezya, Seylan, Malaya ve Maveraünnehr’de yay-
gın durumdadır. 18

15 Aybakan, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, s. 223-224.
16 Şâfiî, er-Risale, s. 599-600;
17 Aybakan, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, s. 243.
18 Aybakan, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 38, s. 240.

20