Page 9 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

3. Ünite İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

Yesevilik

Yesevilik, Hoca Ahmet Yesevi’nin
(1093-1166) görüş ve düşünceleri çerçe-
vesinde oluşmuş tasavvufi bir akımdır. Ah-
met Yesevi, Batı Türkistan’da bulunan Yesi
şehrinin Sayram kasabasında dünyaya gel-
miştir. Önemli bir mutasavvıf olan Arslan
Baba’dan ders aldıktan sonra ilim öğren-
mek için Buhara’ya gitmiş ve Yusuf Heme-
dani’den ilim tahsil etmiştir. Hocası Arslan
Baba’nın vefatından sonra Yesi’ye dönen
Ahmet Yesevi pek çok öğrenci yetiştirmiş-
tir. Hayatında Hz. Peygamber sevgisinin 12.1.3. Ahmet Yesevi Türbesi/Kazakistan
çok önemli bir yeri olan Ahmet Yesevi, bu sevgi ve bağlılığı, tüm hayatı boyunca hem kendisi
yaşamış hem de öğrencilerine aktarmıştır. Hoca Ahmet Yesevi, Pir-i Türkistan olarak anılmış ve
Yesi'de vefat etmiştir.

Ahmet Yesevi, Türkler arasında İs- YESEVİLİKTE YER ALAN TEMEL İLKELER
lam’ın yayılmasında önemli rol oynamıştır.
Onun yetiştirdiği öğrenciler, Türk illerine Kur'an ve sünnete uygun yaşamak
dağılarak insanlara İslam’ı anlatmışlardır. Züht ve takvaya önem vermek
Hoca Ahmet Yesevi’nin güzel ahlakı ve dinî
değerleri konu alan şiirlerine hikmet adı Devamlı abdestli gezmek
verilir. Onun şiirleri, "Divan-ı Hikmet" adlı
eserde toplanmıştır. Hikmetler şekil ve ve- Dünya malına ve zevklerine önem vermemek
zin bakımından millî, muhteva bakımından Allah'ı (c.c.) çokça zikretmek
İslami unsurları yansıtmaktadır. 26
Yesevilikte İnsan-Allah (c.c.) ilişkisinin önemli bir yeri vardır. Buna göre insan her an Yüce
Allah’a (c.c.) yaklaşma gayreti içinde olmalıdır. Allah’tan (c.c.) korkmalı fakat hiçbir zaman O'n-
dan ümidini kesmemelidir. Her an Allah’ı (c.c.) zikretmeli, sürekli Allah’a (c.c.) kavuşacağı zama-
nı düşünmelidir. Yesevilik Orta Asya’dan Anadolu’ya, oradan Balkanlara kadar geniş bir coğ-
27
rafyada yayılmış, taraftar bulmuştur. Hacı Bektaş-ı Veli, Abdal Musa, Geyikli Baba, Sarı Saltuk
gibi mutasavvıflar hem İslamiyet’in hem de Yesevilik düşüncesinin Anadolu’da yayılmasında
etkili olmuşlardır. 28
72. HİKMET
Ey dostlarım, ölsem ben, bilmem ki halim ne olur;
Kabre girip yatsam ben, bilmem ki halim ne olur.
Götürüp kabre koysalar, arkaya bakmadan dönseler,
Soru-sualim sorsalar, bilmem ki halim ne olur...
Ey Kul Ahmed, sen bu gün, eyle ibadet gece ve gündüz
Deme ki ömrümdür uzun, bilmem ki halim ne olur
(Ahmet Yesevi, Divan-ı Hikmet, s. 170.)
26 Kadir Özköse, Anadolu Tasavvuf Önderleri, s. 107.
27 H. Kamil Yılmaz, Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar, s.43.
28 bk. İ. Agâh Çubukçu, Türk-İslam Kültürü Üzerine Araştırmalar ve Görüşler, s. 211–212.
76