Page 13 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

3. Ünite İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

Nakşibendiliğin Türkiye'deki yaygın koludur. Nakşi- NAKŞİBENDİLİKTE YER ALAN
38
bendilikte Allah’ı (c.c.) çok zikreden kişinin, onun sev- TEMEL İLKELER
gisini kalbine yerleştireceğine ve bunun da kişiyi kö-
tülüklerden koruyacağına inanılır. Nakşibendiliğe göre Zikirlerin sayısına dikkat etmek
zikrin gizlice, kalpten yapılması esastır. 39

Nakşibendilik, Anadolu ve Rumeli'de en çok Zamanın kıymetini bilmek
tekkesi bulunan tarikatlardan biridir. Bu tarikatta dinin Her nefeste uyanık ve şuurlu
emirlerine uymaya, sohbete, nefsin kötü isteklerinden olmak
arınmaya ve taşkın hareketlerde bulunmamaya büyük
önem verilir. Toplu halde yapılan zikre Hatm-i Hâcegân Gönlüne sahip olmak
adı verilir. 40

PAYLAŞALIM

'Halvet der encümen' (Halk
içinde Hak'la olmak.)

(Hasan Kamil Yılmaz, Ana Hatlarıyla
Tasavvuf ve Tarikatlar, s. 256.)

Yukarıda yer alan Nakşibendi-
lik esasından anladıklarınızı ar-
kadaşlarınızla paylaşınız.

12.1.7. Bahaüddin Nakşibend Türbesi/Buhara

Alevilik-Bektaşilik

Alevilik kavramı sözlükte; Ali’ye mensup, Ali’ye ait, Ali taraftarı gibi anlamlara gelmektedir.
Hz. Muhammed (s.a.v.) nübüvvetini, Hz. Ali'nin velayetini kabul eden, Ehl-i beyt ve on iki imamın
masumiyetine inanan, bir dede veya pir ailesinden gelen ya da bunlara talip olan, temel erkanı
cem olan, yıllık görgü ve sorgudan geçen, musahip edinen, Pir Hâce Hoca Ahmet Yesevî'nin ve
41
Pir Hünkâr Hacı Bektaş Velî'nin öğretisi sayılan "şeriat, tarikat, marifet ve hakikat olarak bilinen
Dört Kapı-Kırk Makam" ilkelerini benimseyen kimseye Alevi-Bektaşi denir. 42

Günümüzde Alevilik-Bektaşilik kavramları çoğu kez birlikte kullanılır. Çünkü bu iki düşün-
ce akımında da Hz. Ali (r.a.) ve Ehl-i beyt sevgisi en önemli unsurlardandır. Alevi-Bektaşi cem
erkanları, semahları, deyiş ve nefesleri Hacı Bektaş-ı Veli'nin tasavvufi düşüncesinden etkilen-
miştir. Bu nedenle Alevilik-Bektaşilik iç içe geçmiş tasavvufi bir yorum olarak varlığını devam
ettirmiştir.
Hacı Bektaş-ı Veli; ünlü mutasavvıf Hoca Ahmet Yesevi’nin düşüncelerinden etkilenmiş,
Orta Asya’dan Anadolu’ya gelerek insanlara ahlaki davranışlarıyla örnek olmuştur. Tasavvufun

38 Mustafa Kara, Tasavvuf ve Tarikatlar, s. 74.
39 Ahmet Güner, Tarikatlar Ansiklopedisi, s. 267-276.
40 Osman Türer, Ana Hatlarıyla Tasarruf ve Tarikatlar, s. 178.
41 bk. Hamza Aksüt, Aleviler Türkiye İran Irak Suriye Bulgaristan Dede Ocaklarının, Toplulukların ve Yerleşimlerin Tarihi, s. 13.
42 Hakkı Saygı, Alevi-Bektaşi İnanç Sistemi ve Erkânları, s. 44.
80