Page 8 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR 3. Ünite

Sufiler, zarafet ve nezaketin kaynağı olan bu anlayışı çok sık kullandıkları “Edep yahu!” sözüyle
ifade etmişlerdir. 22

Tasavvuf, insanın kalbindeki kötü vasıflardan kurtulma çarelerini, kalpteki iyi vasıflar
ve onları kazanma yollarını göstermeyi hedefler. Böylece manevi mertebeleri katederek en
yüksek mertebe olan "insan-ı kâmil" mertebesine ulaşmayı amaçlar. İnsan-ı kâmil, Arapçada
23
‘olgun insan’ demektir. İnsan-ı kâmilden kastedilen, Kur'an ve hadislerde ifadesini bulan
ahlaki olgunluğa ulaşmış Müslümanlardır. İnsan-ı kâmil şeriat, tarikat, hakikat ve marifet
24
itibariyle tam ve olgun kişidir. Esasen tasavvuf eğitiminin amacı söz konusu bu dört hususu
kemale erdirmekten ibarettir. 25

İslam dininde önemli bir yere sahip olan ahlak, tasavvuf düşüncesinin de temelini
oluşturur. Çünkü tasavvufi düşüncede insanın manevi açıdan yücelmesi ahlaki değerlere sahip
olmakla gerçekleşir. Tasavvuf yüksek ahlaki özellikler ile insanı olgunlaştırır ve onu kin, nefret
ve kötülüklerden uzaklaştırır. Böylece insanların bu yönlerinin gelişmesine ve ahlaklı bireyler
olarak yetişmelerine katkı sağlar.

YORUMLAYALIM

Tasavvufi düşüncede seyr-u sülûk, bir şeyhin nezaretinde, manevi yolculuğu ifade
etmektedir.

(Süleyman Uludağ, Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, s. 467.)
Sizce bu manevi yolculukta kişinin hangi ahlaki değerlere sahip olması gerekir.
Arkadaşlarınızla yorumlayınız.

3. KÜLTÜRÜMÜZDE ETKİN OLAN TASAVVUFİ YORUMLAR

"Tasavvuf kâl (söz) ilmi değil hâl (davranış) ilmidir." sözünden ne anlıyorsunuz?

Tasavvufi yorumlar, İslam dininin anlaşılmasını kolaylaştıran, geniş kitlelere ulaşmasını ve
farklı düşüncelere saygı duyulmasını sağlayan birer zenginliktir. İslamiyetin, Anadolu, Balkanlar,
Kuzey Afrika, Orta Asya, Hindistan ve Endonezya gibi farklı coğrafya, kültür ve medeniyetlere
ulaşmasında tasavvufi düşüncenin büyük etkisi olmuştur.

Mevlana, Yunus Emre, Hoca Ahmed Yesevi, Hacı Bektaş Veli, Eşrefoğlu Rumi gibi
müstesna şahsiyetler kültürümüzün oluşmasına büyük katkılar sağlamışlardır. Onlar ortaya
koydukları eserlerle sadece kendi çağlarına değil gelecek çağlara da ışık tutmuşlar ve insanlığa
önder olmuşlardır. Ayrıca bu isimlerin şiir, edebiyat, musiki, mimari, hüsnü hat gibi İslam sanat
dallarının oluşmasına etkileri olmuştur. Bu büyük şahsiyetlerin temsil ettiği görüş ve düşünceler
(Yesevilik, Nakşibendilik, Kadirilik, Rifailik, Mevlevilik, Alevilik-Bektaşilik vb.) tasavvufi ekoller
olarak benimsenmiş ve günümüze kadar gelmiştir. Kültürümüzde etkili olan bazı tasavvufi
yorumlar şunlardır:

22 Süleyman Uludağ, “Edep”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 10, s. 415.
23 Osman Türer, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, s. 26.
24 Ethem Cebecioğlu, Tasavvuf Terimleri ve Deyimleri Sözlüğü, s. 398.
25 Mehmet S. Aydın, “İnsan-ı Kamil”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 22, s. 331.
75