Page 7 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3. Ünite

3. Ünite İSLAM DÜŞÜNCESİNDE TASAVVUFİ YORUMLAR

DEĞERLENDİRELİM

"Tasavvuf iyi huydur, iyi huyların ne kadar çok olursa tasavvufta o kadar ilerlemiş olursun..."

(Abdülbaki Gölpınarlı, Yüz Soruda Tasavvuf, s.11.)

Cüneyd-i Bağdadi'nin yukarıdaki sözünü arkadaşlarınızla değerlendiriniz.

Bazı mutasavvıflar, tasavvufun konusunu “tahalluk ve tahakkuk” olarak özetlemişlerdir.
Tahalluk, tasavvufun eğitim boyutu olup İslam ahlakını öğretmektir. Tasavvufi hayat, tarikat,
manevi makamlar, seyr-u sülûk ve adap (edepler) gibi konuları kapsar. Tahalluk boyutu ile kal-
bin kötü duygulardan temizlenmesi, yerilen sıfatların giderilmesi, övgüye değer vasıfların ka-
zanılması ve ahlakın yüceltilmesi gerçekleştirilir. Tahakkuk ise ahlak ve takva ile yükselişe eren
sufinin tasavvufi edeplerle Hakkı zat, sıfat ve fiilleriyle tanımaya başlamasıdır. 20

Tasavvufi düşüncede insan nefsinin tamamlaması gereken ahlaki aşamalar

Nefs-i
Kâmile
Nefs-i
Mardiyye Tam,
Nefs-i
Radiyye Allah’ın saf ve
Nefs-i razı temiz
Mutmainne Allah’tan olduğu nefistir.
Nefs-i razı
Mülhime Gönül nefistir.
Nefs-i olmuş
Levvame Allah’tan doygunluğuna nefistir.
Nefs-i ermiş
Emmare Kötülükten ilham nefistir.
pişman alan
Kötülüğü nefistir.
emreden olup af
ve bundan dileyen
zevk alan nefistir.
nefistir.

“Tasavvuf tamamen edepten ibarettir.” diyen
21
sufilere göre "edep" üzerinde tasavvufun doğuş döne-
minden itibaren önemle durulmuştur. Birçok hayır ve
faziletin kaynağı olan edebe uygun davranış tasavvufi
hayatta çok geniş bir uygulama alanı bulmuştur. İlk sufi-
ler, insan hayatını ilgilendiren her konuda edep kuralları
koymuşlardır. Daha sonra Tarikatlar Dönemi'nde bu ku-
rallar adab ve erkân tabirleriyle ifade edilmiştir. Sufile-
re göre, tasavvuf ve tarikat terbiyesinin amacı, insana
Hakk’a ve halka karşı sorumlu davranmayı öğretmektir. 12.1.2. Edep ya hu.

20 Kadir Özköse, Tasavvuf ve Gönül Eğitimi, s. 5.
21 Osman Türer, Ana Hatlarıyla Tasavvuf Tarihi, s. 24.
74