Page 10 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 2. Ünite

ANADOLU'DA İSLAM 2. Ünite

değerlendirirler. Caferilik, günümüzde, İran, Irak, Suriye, Lübnan ve Afganistan’da yaygındır.
18
Türkiye’de de Caferi vatandaşlarımız vardır.
BİLİYOR MUSUNUZ?

Caferilik mezhebine;

12 imamı kabul ettikleri için "İsna Aşeriyye", masum olduğuna inanılan imamlara inanmayı
imanın şartlarından saydıklarından dolayı "İmamiyye", Cafer es-Sadık’ın görüşlerine

dayanmaları nedeniyle "Caferiyye" denmektedir.
(Hayrettin Karaman, "Caferiyye", TDV İslam Ansiklopedisi, C 7, s. 4-10.)

Maturidi

Asıl adı Ebu Mansur b. Muhammed
olan Maturidi, Özbekistan’ın Semerkant
şehrinin Maturid mahallesinde doğduğu
için Maturidi ismiyle anılır. Doğum tarihi ke-
sin olarak bilinmeyen İmam Maturidi, 944
yılında yine aynı şehirde vefat etmiştir. Ebu
Hanife’nin inanç alanındaki görüşleri etra-
fında Ehl-i sünnet itikadının sistemli hâle
gelmesini sağlamıştır. Hatta günümüze
19
intikal eden eserlerden hareket edildiği tak-
dirde Ehl-i sünnet inancının kurucusu olarak
Ebu Mansur el-Maturidi'yi kabul etmek ge-
rekir. 20
Maturidi; kelam, tefsir, fıkıh ve mez- 12.1.6. İmam Maturidi'nin Türbesi/Semerkant
hepler tarihi alanlarındaki çalışmalarıyla
tanınmaktadır. Kitabü’t-Tevhid adlı eseri kelam ilminin klasiklerinden biri hâline gelmiştir. Bu
eserden İmam Maturidi’nin döneminde var olan yanlış inanç ve düşüncelerle akli önermeler
ve mantıki delillendirmeleri çokça kullanarak mücadele ettiği anlaşılmaktadır. Dinde sadece
21
nakille yetinip akla fazla yer vermeyen Selefiyye ile aklı öne çıkaran ancak sınırlarını tayin etme-
yen Mutezile mezheplerinin hâkim olduğu dönemde Maturidi nakille aklı uzlaştırma yöntemini
uygulayıp geliştirmiştir. Onun bu yöntemi geniş kitlelerce kabul edilmiştir. İmam Maturidi’nin
itikadi konularda görüşlerini açıkladığı eseri Kitabü’t-Tevhid’dir ve Türkçe'ye çevrilmiştir. Ayrıca
önemli eserlerinden birisi de Te'vilâtü'l-Kur'an isimli tefsir kitabıdır.

Kitabu’t-Tevhid ve Te’vîlât adlı eserleri incelendiğinde, kendinden önceki kelamcıların
tartışmadığı önemli problemleri tartıştığı, daha önce kullanılmayan akli ve naklî temellendir-
melerde bulunduğu ve kelama gerçek anlamda bir bilim hüviyeti kazandırdığı açıkça görüle-
cektir. Onun kelam ilmine kazandırdığı en önemli yeniliklerden biri, bilgi kuramıdır. Bilgi kuramı
Maturidi ile birlikte kelamın müstakil bir konusu olmuştur. Maturidi bu kuramıyla, akıl ve du-

18 Ahmet Turan, İslam Mezhepleri Tarihi, s. 91-92.
19 Yusuf Şevki Yavuz, “Maturidiyye”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 28, s. 165.
20 Bekir Topaloğlu, “Maturidi: Kelama Dair Görüşleri”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 28, s. 151.
21 bk. H. İsmail Doğan, İmam Maturidi’nin Heretik Akımlara Yönelttiği Eleştiriler, s. 53.
55