Page 25 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

1. Ünite İSLAM VE BİLİM

nün çapını hesaplamak için Halife tarafından bir
heyetle vazifelendirildi. "Kitâbü Sûreti’l-arz" adlı
enlem ve boylam kitabını yazmıştır. 61

☑ Ünlü Müslüman coğrafyacı Belhî’nin
(ö.934) yaptığı çalışmalar kendisinden sonraki
araştırmalara kaynaklık etmiş ve Batılı araştırma-
cılar tarafından da uzun süre büyük bir coğrafya-
cı olarak tanınmasını sağlamıştır. 62

☑ Pusula’nın icadı, el-Avfî’nin 1232 ta-
rihli eserlerinde ele alınmıştır.
☑ Piri Reis (ö.1554) ve Seydi Ali Reis
(ö.1565) gibi coğrafyacılar çizdikleri haritalarla
dönemlerine damga vurmuşlardır.
☑ Uluğ Bey (ö.1449) ve Kâtip Çelebi
(ö.1657) gibi birçok Müslüman coğrafyacı da bu
alanda kalıcı eserler meydana getirmişlerdir.
12.1.24. Piri Reis’in Dünya Haritası
☑ Coğrafya ilmine katkı sunan eser-
lerden biri de seyahatnamelerdir. Bu bilim dalının en önemli isimleri arasında Evliya Çelebi
(ö.1684) yer almaktadır. Evliya Çelebi kırk yılı aşkın süre boyunca Osmanlı topraklarını gezmiş,
gördüklerini ise dünyaca ünlü eseri “Seyahatname”de toplamış halk bilimci gezgindir. Yine İbn
63
Batuta’nın (ö.1368) Seyahatname’si bu alanın öncü eserlerindendir. 64

Dil
İslam dünyasının belli başlı şehirlerinden Mekke, Medine, Basra, Kûfe ve Şam birer
edebiyat ve düşünce merkezi olmuştur. Mekke ve Medine dinî ilimler ve şiirin; Basra ve Kûfe
gramer çalışmalarının merkezi hâline gelmiştir.

BİLİYOR MUSUNUZ?

Arap harflerinin hat ve minyatür sanatlarında süs
olarak kullanılması Batı’da da moda hâline gelmiş
ve ilk İngiliz krallarından Offa Rex (757-796) kendi
paralarına Kelime-i Şehadet yazısı bastırmıştır.

(Mehmet Bayrakdar, İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, s. 63.)

Dil çalışmaları denince ilk akla gelen kişilerden biri Ebü’l-Esved ed-Düelî’dir (ö. 688).
Ebü’l-Esved, Arap grameri ve edebiyatı üzerinde geniş bilgi sahibi, kelimelerin taşıdıkları
anlamları bilen ve fasih konuşan bir âlim ve şairdi. O, bu özellikleri dolayısıyla Kur’an-ı Kerim’i

61 Hacı Mahmut Hatun, Dünyaya Yön Veren Müslüman Bilim Adamları, s. 28-29.
62 İlhan Kutluer, “Belhî, Ebu Zeyd”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 5, s. 413.
63 Mücteba İlgürel, “Evliya Çelebi”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 11, s. 529-533.
64 A. Sait Aykut, “İbn Battûtâ”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 19, s. 361.
34