Page 28 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

İSLAM VE BİLİM 1. Ünite

Fizik ve Kimya

Cabir bin Hayyan (ö.776) metalleri
sertleştirme ve minerallerine ayırma gibi
alanlarda çalışmalar yapmıştır. Nitrik asit,
hidrojen klorür ve sülfrik asitin rafine ve
kristalize yöntemlerini icat etmiştir. Cabir
b. Hayyan aynı zamanda sitrik asit, asetik
asit, tartarik asit ve arsenik tozunun mu-
cididir. 76
Ebû Bekir er-Râzî (ö.925) gliserin, soda,
sirke asidi ve nitrik asit gibi maddeleri
keşfeden önemli bir Müslüman kimyacı-
dır. Kimyayı teoriden pratiğe geçirdiği için
bu ilmin kurucularından kabul edilmek-
tedir. Çiçek ve kızamık hastalıkları üzerin-
de araştırmalar yaparak bu hastalıkların
birbirinden farklı olduğunu keşfetmiştir.
İlk kez böbrek taşlarını ilaçla parçalamış
ve ameliyatla çıkarmıştır. "El-Hâvî" isimli
eseri tıp ansiklopedisi mahiyetinde olup
Latinceye çevrilmiş ve defalarca baskısı 12.1.28. Cezerî’nin fil saati
yapılmışıtr. 77

İbnu’l Heysem (ö.1039) fiziksel optik, meteorolojik optik, yakıcı aynalar, gözün
fizyolojisi ve algısal psikoloji alanlarında araştırmalar yapmıştır. Görme olayının
78
gözden çıkan ışınlarla değil, cisimlerden gelen ışınların göze ulaşmasıyla meyda-
na geldiğini keşfetmiştir. Eserleri Latinceye çevrilmiş ve yaklaşık 600 yıl boyunca
Avrupa’yı etkilemiştir. İbnu’l Heysem, eserlerinde fotoğraf makinesinin atası olan
“karanlık oda”dan söz etmekte ve böyle bir delikli kamera ile ters görüntü elde
edileceğini belirtmektedir. 79

BİLGİ KUTUSU

Cabir bin Hayyan -atom bombasının üretilmesinden 1000 yıl önce- atomun parçalanabilir
olduğunu ve sonucunda büyük bir güç meydana geleceğini ilk söyleyen bilim adamıdır. Bu
konuda Hayyan şöyle demiştir: "Maddenin en küçük parçası olan 'cüz-ü la yetecezza'da
(atom) yoğun bir enerji vardır. Yunan bilginlerinin iddia ettiği gibi bunun parçalanamayacağı
söylenemez. O da parçalanabilir. Parçalanınca da öylesine bir güç (enerji) meydana gelir ki
Bağdat'ın altını üstüne getirebilir."

(Hacı Mahmut Hatun, Dünyaya Yön Veren Müslüman Bilim Adamları, s. 12.)

76 Mehmet Bayrakdar, İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, s. 156.
77 Mahmut Kaya, “Râzi, Ebû Bekir”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 34, s. 484-485.
78 Mehmet Bayrakdar, İslam’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, s. 115.
79 Hüseyin Gazi Topdemir, “İbnü’l Heysem”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 21, s. 84.
37