Page 31 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite
P. 31
1. Ünite İSLAM VE BİLİM
☑Tıp tarihinde ameliyatlarda anestezi ilk defa Müslüman hekim Sabit b. Kurrâ (ö.901)
tarafından kullanılmıştır. Daha sonra İbn Sîna narkoz olarak kullanılacak kimyevi maddeler hak-
kında çalışmalar yapmıştır. 87
☑İstanbul’u fethederek Orta Çağ'ı kapatan Fatih Sultan Mehmet’in hocası Akşemsed-
din (ö.1459) de aynı zamanda büyük bir tıp âlimidir. Akşemseddin, Batı’da dört asır sonra keş-
fedilecek olan mikrobu “Maddetu’l-Hayat” adlı eserinde şöyle dile getirmiştir: “Hastalıkların
insanlarda teker teker ortaya çıktığını sanmak hatadır. Hastalık, insandan insana bulaşmak su-
retiyle geçer. Bu bulaşma, gözle görülmeyecek kadar küçük, fakat canlı tohumlar vasıtasıyla
olur.” 88
Görüldüğü gibi Müslümanlar 9. yüzyıldan itibaren çok önemli dinî ve bilimsel çalışmalar
gerçekleştirerek insanlığın hizmetine sunmuşlardır. Müslümanlar yapmış oldukları çalışmalar ile
kendi ülkelerine de tüm insanlığa da katkı sunmuşlardır. Avrupa ülkelerinde 18. yüzyılda başlayan
Rönesans ve Reform hareketleri özellikle Endülüs medeniyetinin etkisi ile oluşmuştur. Batılılar
ilk defa Aristoteles (Aristo) ve Platon gibi filozofları Müslüman bilginlerden öğrenmişlerdir.
Endülüs halifesi 2. Hakem’in yaptırdığı medresenin Avrupa ile Afrika’nın eğitim kurumları
arasında seçkin bir yeri vardır. Dönemin en önemli ilim merkezi olan Kurtuba Medresesine
dünyanın hemen her yerinden ve her dinden insanlar öğrenim görmek için gelmişlerdir. 12.
yüzyılda Müslümanların sahip olduğu bilimi öğrenmek amacıyla sadece Avrupa’dan değil;
Asya’dan, Afrika’dan çok sayıda öğrenci gelmiştir. Yine Avrupa tıbbının temelinde Müslüman
bilim adamlarının çalışmaları vardır. Bu çalışmalardan biri Zehrâvî’nin (ö.1013) "Kitâbü’t-tasrif"
adını taşıyan ve otuz bölümden oluşan kitabıdır. Bu kitapta Avrupa'da bilinmeyen şekliyle
cerrahi uygulamalar ve aletler detaylı bir şekilde açıklanmıştır. Böylece Avrupa’da cerrahinin
temelleri atılmıştır. 89
Sonuç olarak şunu söyleyebiliriz ki Avrupa’nın ve genel olarak Batı’nın teknik ve
gelişmişliğinin temelinde Doğu’nun ve İslam’ın bilimsel birikimi vardır.
BULALIM
Aşağıda verilen Müslüman bilim adamlarını ve katkı sundukları bilim dalını örnekteki gibi
yazınız.
BİLİM ADAMI YAPTIĞI ÇALIŞMALAR
İbn Sina Tıp
Fârâbî
Kindi
Ali Kuşçu
Cezerî
Uluğ Bey
Aziz Sancar
87 İsmail Yakıt; Necdet Durak, İslam’da Bilim Tarihi, s. 87.
88 Mehmet Bayrakdar, İslâm’da Bilim ve Teknoloji Tarihi, s. 226.
89 Muhammed Ali Budak, “Batı Kaynaklarına Göre Endülüs Medeniyetinin Eğitim ve Bazı Bilim Alanlarında Avrupa’ya Katkı
ları”, Süleyman Demirel Üniversitesi Sos. Bil. Dergisi, 2016/1, sy. 23, s. 169.
40
