Page 24 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

İSLAM VE BİLİM 1. Ünite

Hadis

Peygamberimizin söz, tutum ve dav-
ranışlarını derleme, açıklama ve yorum-
lama ile ilgilenen bilim dalına hadis denir.
Hadis bilimi ile ilgilenenlere “muhaddis”
denir. Hadisler, ihtilafa düştükleri konularda
insanları aydınlatması ve Kur’an’ı herkesten
iyi anlayan ve ayetlerdeki ilahi maksadın ne
olduğunu en iyi bilen Allah Resulü'nün gö-
rüşü olması bakımından büyük önem taşır. 12.1.23. Buhari ve Müslim'in Sahih İsimli Eserle-
Namazların hangi vakitlerde, kaçar rekat ve rinin Birer Nüshası
nasıl kılınacağı, orucun nasıl tutulacağı, zekatın hangi mallardan, ne kadar verileceği, haccın na-
sıl yapılacağı gibi hususlar Kur’an’da yer almayıp hadislerle açıklık kazanmış, İslam hukukunun
birçok meselesi hadislerde verilen bilgilerle çözüme kavuşturulmuştur.
60
Bu alanda yazılmış en güvenilir altı eser İslam dünyasında “Kütüb-i Sitte” adıyla anılmak-
tadır. Bu altı kitabın yazarları şunlardır: Buhârî (ö.869), Müslim (ö.875), Tirmizî (ö.875), İbn
Mâce (ö.886), Ebû Dâvûd (ö.888), Nesâî (ö.916).

Kelam
İslam dininin inanç esaslarını ayet, hadis ve aklı kullanarak açıklayan, yorumlayan,
ispat eden ve başka din ve inançlardan gelebilecek eleştirilere karşı savunan bilim dalıdır.
Bu ilim dalının, inanç esaslarını tartışmaya girmeden izah eden bir alt koluna ise akaid denir.
Ebu Hanife’nin "Fıkh-u Ekber" isimli eseri ilk kelam eserlerinden biri sayılır. Bunun yanında
Müslümanlar arasında kabul edilen iki temel itikadi mezhebin kurucuları Eş’ari (ö.936) ve
Mâturîdî'dir (ö.944).
Kelamın, İslam inanç esaslarına yönelik her türlü eleştiriyi cevaplandırmak ve İslam inanç
esaslarını ispat etmek gibi görevleri olduğu için kelam, konuları sürekli artan bir ilim dalıdır.
Şöyle ki, 19. yüzyılda ortaya çıkan pozitivizm ve rasyonalizm de kelamın konusudur. 21. yüzyılda
tartışılan deizm de kelamın konusudur.

Fıkıh

İbadetleri ve sosyal hayatla ilgili yaşam kurallarını, Kur’an ve sünnetten deliller bularak
inceleyen bilim dalıdır. İslam hukuku da denilen fıkıh, ibadetlerin yanında evlenme, ticaret ve
cezalar gibi toplum düzenini ilgilendiren konularda İslam’ın ne gibi sınırlar çizdiğini inceler. En
önemli fıkıh âlimleri arasında İmam Ebu Hanife (ö.767), İmam Malik (ö.795), İmam Şâfii (ö.819)
ve İmam Ahmed b. Hanbel (ö.855) gibi isimler sayılabilir.

Coğrafya

Yeryüzünü fiziki, iktisadi, beşeri vb. yönlerden inceleyen bilim dalı olan coğrafya alanında
Müslüman bilim adamları çok önemli katkılar sunmuşlardır.

☑ Hârizmi(ö.847) matematiğin yanı sıra astronomi ve coğrafya ilimlerinde de eserler
vermiştir. 70 bilim adamıyla birlikte çalışarak 830 yılında bir dünya haritası çizmiştir. Yeryüzü-

60 M. Yaşar Kandemir, "Hadis", TDV İslam Ansiklopedisi, C 15, s. 28.
33