Page 23 - 12. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 1. Ünite

1. Ünite İSLAM VE BİLİM

4. MÜSLÜMANLARIN BİLİM ALANINDA YAPTIĞI ÖNCÜ VE ÖZGÜN

ÇALIŞMALAR

Müslüman bilim adamlarından kimleri tanıyorsunuz?

Müslümanlar, Kur’an-ı Kerim’in ve Hz. Peygamber’in (s.a.v.) bilime teşvik eden mesajlarının
rehberliğinde hem din bilimlerine hem de fen bilimleri ve sosyal bilimlere yönelerek önemli
çalışmalar yapmışlardır.

Vahyin indirilmeye başlandığı andan itibaren Müslümanlar için en önemli konu Kur’an-ı
Kerim’i anlama çabası olmuştur. Bu anlama çabası, Müslüman dünyasında pek çok dinî ilim da-
lının doğmasını sağlamıştır. 12. yüzyılın sonlarına doğru Batı’da, üstün bir İslam medeniyetinin
farkına varılmış ve Batılılar bunu kendi ülkelerine aktarmayı amaçlamışlardır. Özellikle İspanya
ve Sicilya bu aktarım görevinin iki önemli merkezi hâline gelmiştir. 11. yüzyılda İslam ülkelerin-
deki medreselere Avrupa’dan öğrenciler gönderilmeye başlanmış ve Arapçadan Latinceye çe-
viri faaliyetleri hız kazanmıştır. Başta İbn Sina, Fârâbî, Harezmî, İbn Rüşd, Gazâli ve İbn Heysem
olmak üzere birçok Müslüman bilim adamının eserleri tercüme edilmiştir. Aynı zamanda Aristo,
Platon ve Arşimed’in eserleri de Arapçadan Batı dillerine tercüme edilmiştir. Batı'nın İslam me-
deniyetinden etkilenmesi o kadar ileri düzeye ulaşmıştır ki medreselerin mimari özelliklerinin
hatta ders programlarının dahi taklit edilmesini sağlamıştır. Avrupa’da ortaya çıkan Rönesans
55
hareketinin oluşmasında İslam dünyasından yapılan çevirilerin çok büyük etkisi vardır. 56
İslam dünyasında yapılan ilmî çalışmaları ve bilimsel faaliyetleri şöyle sıralayabiliriz:

Tefsir

Tefsir; Kur’an-ı Kerim ayetlerinin anlamlarını
açıklayan, hükümlerini ve bu hükümlerin dayandığı
gerekçeleri açığa çıkaran ve ayetleri belirli bir yöntem
çerçevesinde yorumlayan ilim dalıdır. Tefsir ilmi ile
57
58
ilgilenen bilim adamlarına “müfessir” denir. Tefsir
işini yapacak kişinin başta Arap dili ve Kur'ani ilimler
olmak üzere pek çok konuda bilgisinin bulunması
gerekmektedir. Tefsir, Allah'ın Kur'an-ı Kerim'deki
muradını insanın gücü oranında bulmaya yardımcı
olan ilim dalıdır. İslam dünyasında tanınmış tefsir
59
âlimlerinden bazıları şunlardır: Taberî (ö.923), Ma-
turidi (ö.944), Zemahşerî (ö.1144), Fahreddin Razi
(ö.1210), Beyzâvî (ö.1286), İbn Kesîr (ö.1373) Elma- 12.1.22. Diyanet İşleri Başkanlığı Tara-
lılı Muhammed Hamdi Yazır (ö.1942). fından Hazırlanan Kur'an Yolu Tefsiri

55 İsmail Yakıt; Necdet Durak, İslam’da Bilim Tarihi, s. 181-189.
56 İbrahim Sarıçam; Seyfettin Erşahin, İslam Medeniyeti Tarihi, s. 240.
57 MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 356.
58 MEB Dinî Terimler Sözlüğü, s. 257,
59 Abdülhamit Birışık, "Tefsir", TDV İslam Ansiklopedisi, C 40, s. 29
32