Page 14 - İslam Tarihi 6. Ünite

İstanbul, Üsküp ve Saraybosna gibi önemli kültür ve bilim merkezleri ortaya çıkmıştır. Orhan Gazi Döne-
mi’nde İznik’te kurulan İlk Osmanlı medresesine devrin önemli âlimlerinden Dâvûd-i Kayserî görevlen-
dirilmiştir. 19. yüzyıla kadar etkisini sürdüren Enderun’da ise idari ve askerî kadrolar yetiştirilmiştir. Fatih
Sultan Mehmet zamanında açılan Sahn-ı Semân

ÖSYM Sormuş! ve ondan bir asır sonra açılan Süleymaniye med-
reseleri ile Osmanlı, eğitimde asrının zirvesi sayı-
ÖSYM labilecek kurumlarını oluşturmuştur. 20
I. Murad Dönemi’nin meşhur âlimi ve ilk Os-
manlı Şeyhülislamı Molla Fenârî’den ders alan
1526-1585 yılları arasında yaşamış, Osmanlı Devle- Kadızâde-i Rûmî, Osmanlıların ilk matematik-
ti’nde müderrislik ve kadılık yapmış, III. Murat Dö- çisidir. Hocasının tavsiyesi üzerine gittiği Mâ-
nemi’nde İstanbul’da bir rasathane kurarak gözlem-
lerde bulunmuş ünlü bilim adamı aşağıdakilerden verâünnehir’de yazdığı eserleri ve yetiştirdiği
hangisidir? öğrencileri ile Osmanlı astronomi ve matema-
A) Molla Lütfi B) Ali Kuşçu tiğinin temellerini atmıştır. Büyük astronom ve
C) Kâtip Çelebi D) Takıyüddin Mehmet matematikçi Ali Kuşçu onun öğrencisidir. İstan-
E) Matrakçı Nasuh bul’da bir gözlemevi kuran Takıyyüddin Meh-
(2012-LYS)
met ise Osmanlı bilim tarihinin köşe taşlarından
biridir. Osmanlı ilmiye teşkilatının kurulmasında
ve Osmanlı hukuk sisteminin yerleşmesinde
Cevap: D
21
Metinde Takıyüddin Mehmet’e ait bilgiler Molla Hüsrev ayrıca zikredilmelidir.
verilmiştir. Hem ülke içi hem de komşu devletlere yap-
tığı seyahatlerini kaleme alan Evliya Çelebi ile
Keşfü’z-Zünûn isimli eseri birçok Batı diline çev-
rilen Kâtip Çelebi dikkate değer simalar arasın-
dadır. Pîrî Reis, çizdiği iki dünya haritası ve yaz-
dığı Kitâb-ı Bahriyye isimli eseriyle büyük ün kazanmıştır. Mimaride ünü bütün dünyaya yayılan Sinan;
yaptırdığı cami, köprü, külliyelerle imparatorluğun dört bir yanını aynı zamanda bir sanat galerisine çe-
virmiştir. Sinan’ın mimarbaşı sıfatıyla ilk gerçekleştirdiği iş olan Haseki Külliyesi; Şehzade Camii, Süley-
maniye Camii, Selimiye Camii, Drina Köprüsü,
Çinili Hamam onun yüzlerce eserinden birka-
çıdır. Sultan Ahmet Camii ise Sinan’ın öğrencisi
olan bir başka büyük mimar Sedefkâr Mehmet
Ağa tarafından yapılmıştır. 22
Şeyh Hamdullah, Ahmed Karahisârî, Hafız
Osman, İsmail Zühdî, Mustafa Râkım, Kazas-
ker Mustafa İzzet, Mahmud Celâleddin, Meh-
med Şevki ve daha nice hattat Osmanlı kültür
ikliminde yetişmiş ve hat sanatını zirveye taşı-
mışlardır. Hâfız Post, Osman Dede, Buhûrîzâ-
23
de Mustafa Itrî, Köçek Derviş Mustafa Dede ve
Hammâmizâde İsmail Dede Efendi Osmanlı Dö-
nemi Türk müziğinin en önemli isimleri arasında
Görsel 6.6 sayılabilir. Tezhip, minyatür, ebru ve çini alanla-
“Sakın terk-i edebden kûy-i mahbûb-i Hudâ'dır bu
(Saygıda kusur etme sakın, burası Allah'ın habibinin mahallesidir.)” rında da eser veren sanatkârların günümüze ula-
(Hattat Murat Necmi) şan eserleri Osmanlının bu konuda da devrinin
20 Mehmet İpşirli, “Medrese”, DİA, C 28, s. 327-328.
21 İhsan Fazlıoğlu, “Osmanlılar”, DİA, C 33, s. 548-556.
22 bk. W. Barthold, İslam Medeniyeti Tarihi, s. 76; Turgut Cansever, Mimar Sinan, s. 71-72, 400.
23 bk. Süleyman Berk, Devlet-i Aliyye’den Günümüze Hat Sanatı, s. 21-47.

114