Page 8 - İslam Tarihi 3. Ünite

karşı tavır alan Medineliler ikna edilemeyince
şehre gönderilen ordu çok sayıda Medineliyi
TEMBİH öldürüp şehri yağmalamıştır. Bu acı olay Har-
re Vakası olarak tarihe geçmiştir. Öte yandan
halife olarak halktan biat almaya başlayan
İslam tarihinde vuku bulan elim hadiseleri Abdullah b. Zübeyr’in Emevilerle sürdürdüğü
ibret nazarı ile anlamaya çalışmak amaçlan- dokuz yıllık iktidar mücadelesinde Mekke'nin
malıdır. Zira Müslümanlar arasında derin ay- muhasara edilmesi ve Kâbe’nin yakılması gibi
rılıklar oluşturan bu olaylardan ders alarak müessif olaylar da yaşanmıştır. Hz. Hüseyin’i
benzer hatalara düşmemeye gayret etmek
yerine mevcut ayrılıkları körüklemek kişiye yalnız bıraktıkları için pişman olan Kûfelilerin
de topluma da bir fayda sağlamayacaktır. başlattığı Tevvabûn hareketi ise Emevi yöneti-
mi tarafından kanlı bir şekilde bastırılmıştır. Hz.
Hüseyin’in intikamını almak iddiasıyla isyan
başlatan Muhtar es-Sakafi kısmen başarılı olsa
da amacına ulaşamayarak öldürülmüştür.
13
2.3. Abdullah b. Zübeyr Olayı ve Hilafet Mücadelesi
Abdullah b. Zübeyr aşere-i mübeşşereden Zübeyr b. Avvam ile Ebu Bekir binti Esma’nın oğludur.
Genç yaşlarından itibaren babası ile katıldığı savaşlarda tecrübe kazanmış, daha sonra Kuzey Afrika
fetihlerinde önemli başarılar elde etmiştir. Kur’an-ı Kerim’in çoğaltılması için kurulan komisyonda
görev almıştır. Hz. Osman’ın şehit olmasıyla sonuçlanan fitne olaylarında mevcut halifeyi savunma-
14
ya çalışmıştır. Onun şehadetinden sonra Hz.
Ali’ye karşı gelişen muhalefetin içinde yer
alarak teyzesi Hz. Aişe’nin yanında mücade-
le etmiş ve savaş sırasında ağır bir şekilde
yaralanmıştır. 15
Muaviye b. Ebi Süfyan’ın, oğlunu veliaht
tayin etme girişimine şiddetle karşı çıkanlar
arasında Abdullah b. Zübeyr de bulunuyor-
du. Yezid b. Muaviye’ye biat etmeyi redde-
den Abdullah b. Zübeyr, kendilerinden zorla
biat almak için Medine Valisi’nin görevlen-
dirilmesi üzerine taraftarlarıyla Mekke’ye
geçti. Abdullah b. Zübeyr burada Mekkeli-
16
lerin desteğini de alarak üzerine gönderilen
orduları püskürtmeyi başarmış, Kerbelâ’da
Hüseyin b. Ali’nin şehit edilmesinden sonra
Görsel 3.4
Mescid-i Haram’ın Osmanlı Dönemi’ne ait tasviri da muhalefetin lideri hâline gelmiştir.
683 yılında Yezid’in gönderdiği Husayn
b. Nümeyr komutasındaki ordu Mekke’ye yönelince Mescid-i Haram’ı korumak için Hâricîler, Muh-
tar es-Sakafi ve bazı silahlı kuvvetler Mekke’ye gelmiştir. Habeşistan Necaşisi tarafından iki yüz ki-
şilik askerî birlik de yine bu amaçla Abdullah b. Zübeyr’e yardım için gönderilmiştir. Bu savaşta
17
yaşanan en acı olay ise iki tarafın uzun süren mücadelesi sırasında Kâbe’de yangın çıkmasıydı. Hu-
sayn b. Nümeyr altmış dört gün süren kuşatmayı Yezid b. Muaviye’nin ani ölümü üzerine kaldır-
mıştır. Abdullah b. Zübeyr bu gelişme üzerine Suriye dışında kalan bütün İslam bölgelerinden biat
alarak halifeliğini ilan etmiştir. Babasının yerine geçen Yezid’in oğlu Muaviye Suriyelilerden biat
13 bk. Yakubî, Tarih, C 2, s. 298- 336.
14 bk. Yakubî, Tarih, C 2, s. 303.
15 Belâzürî, Ensâb, C 3, s. 22-42; Taberî, Tarih, C 5, s. 388.
16 Halife b. Hayyat, Tarih, s. 232.
17 İrfan Aycan, “Emeviler Dönemi İç Siyasi Gelişmeleri”, AÜİFD, C 39, s. 160.

54