Page 13 - Tefsir 4. Ünite

4. ÜNİTE KUR’AN'I ANLAMA VE YORUMLAMA

Ebu Hanife (ö.767) ise meseleye farklı bir boyut katmıştır.
Onun şöyle dediği nakledilir: “Resûlullahtan gelenin başımı-
zın üstünde yeri var. Sahabeden gelenler arasında tercihte
bulunuruz. Tâbiîne gelince onlar da adam biz de adamız.”
31
Bu söz Tâbiînin görüşlerini küçümseme değil, “onların yaptığı
gibi hem öncekilerden alır hem kendi görüşümüzü belirtiriz.”
anlamındadır. Onların ortak görüşleri, tefsirde makbuldür. İh-
tilaflı görüşleri ise destekleyici diğer deliler bulunduğu takdir-
de tercih edilir. 32
PAYLAŞALIM
Sahabe, ilmi Hz. Peygamber'den almaları ve sebebi nüzula
vâkıf olmaları nedeniyle tefsirde önemli başvuru kaynağıdır. “Kendi yaratılışını unuta-
Tâbiîn de sahabeden aldığı terbiye ve bilgi ile tefsirde çığır rak bize karşı misal getirmeye
açtıkları için sahabeden sonra rivayet kaynağı durumundadır. kalkışıyor ve: 'Şu çürümüş ke-
mikleri kim diriltecek?' diyor.
2.5. Nüzul Ortamını Dikkate Alma De ki: Onları ilk defa yaratmış
olan diriltecek. Çünkü O, her
Bir sözün, öncelikle kullanıldığı metin içindeki yerini, önce- türlü yaratmayı gayet iyi bilir.”
si ve sonrası ile bağlantısını (metinsel bağlam), ikincisi de han- (Yâsîn suresi, 78-79. ayetler)
gi ortam ve koşullarda ortaya çıktığını (harici bağlam) bilmek, Yukarıdaki ayetlerin nüzul
onu doğru anlamaya götüren en değerli araçlardır. Bu ilke, sebebini öğreniniz ve nüzul
33
Kur’an-ı Kerim’in anlaşılması ve yorumlanması için de çok fay- sebebini bilmenin önemini
dalıdır. Kur’an-ı Kerim’in metinsel bağlamından, Kur’an-ı Ke- düşünüp arkadaşlarınızla
rim’i Kur’an-ı Kerim ile tefsir konusunu işlerken bahsedilmişti. paylaşınız.
Burada harici bağlamdan, nüzul ortamından bahsedeceğiz.
Harici bağlam, sözün ifade edildiği sıradaki olaylar ve sos-
yal durumdur. Ayetlerin iniş sebepleri, indikleri yer ve zaman,
muhatapların kimlikleri ile sosyal, siyasal, ekonomik, psikolo-
jik durumları, vahyin muhataplar üzerindeki etkisi gibi olaylar,
harici bağlamı (nüzul ortamı) betimler. BİLGİ KUTUSU

Kur’an-ı Kerim, miladi 610-632 tarihleri arasında yirmi üç
yıl gibi bir sürede, Arabistan’da bulunan Mekke ve Medine Ayetlerin nüzul sebebini
şehirlerinde inmiştir. Onun indiği bu ortamda, Arap tarihi bilmenin faydaları:
ve geleneği hakim, şirk dini yaygındı. Hristiyanlık, Yahudilik, • Ayeti doğru anlamayı sağlar.
Sâbiîlik gibi başka dinler ile arayış içindeki hanifler vardı. İlk • Ayetin hikmetini kavramaya
başta müşrikler, Hz. Muhammed’i (s.a.v.) ciddiye almadılar, bir yardımcı olur.
peygamber olarak kabul etmediler. Onu delirmek, sihirlenmek, • Ayetten isabetli hüküm
cinlerin etkisinde kalmak, masal anlatmak, şiir söylemek vs. çıkarmamızı sağlar.
ile itham ettiler. Uzun yıllar, gittikleri yolun doğruluğunu
34
savundular. Müslümanların sayısı çoğalıp toplumsal
muhalefete dönüşünce, onlara eziyete başladılar. Bir müddet
sonra Müslümanlar Medine’ye hicret ettiler. Medine’de
Müslümanlardan başka Yahudiler, çevrede ise Hristiyanlar vardı.

31 Zehebî, et-Tefsîr ve’l-Müfessirûn, C 1, s. 128.
32 M. Zeki Duman, “Tabiun Döneminde Tefsir Faaliyeti”, s. 233-235.
33 Halis Albayrak, Tefsir Usûlü, s. 124-127; Mustafa Ünver, Kur’an-ı Kerim’i Anla-
mada Siyakın Rolü, s. 54 vd.
34 bk. A'râf suresi, 203. ayet; Furkân suresi, 5. ayet; Enbiyâ suresi, 5. ayet.

99