Page 12 - Tefsir 4. Ünite

TEFSİR 4. ÜNİTE

Sahabe rivayetlerin ikincisi, nüzul ortamı ve iniş sebepleri-
ni anlatanlar ile kendi görüş ve içtihatlarına dayanarak ortaya
koydukları yorumları içeren rivayetlerdir. Bunlara da “mevkûf
YAZALIM rivayet” denir. Sahabeden gelen bu tür rivayetler de delil ola-

rak kabul edilir. Mevkûf bir rivayet hakkında sahabe ittifak
Tâbiîn neslinin tefsirde
önemli bir kaynak olmasının etmişse bu tür rivayetler bağlayıcıdır.
nedenlerini yazınız. Sahabenin tefsirde kıymeti, kendi görüşleri ile ayetlere
getirdikleri açıklama, yorum ve tercihlerinden kaynaklanır.
....................................................................................... Resûlullah ve ashabınınkiler dışında mutlak, nesnel bir bilgi,
....................................................................................... anlama ve özellikle yorum gerçekleşmemiştir, onlar özneldir.

....................................................................................... Tâbiîn nesli sahabe gibi bizzat Kur’an-ı Kerim’in nüzul or-
tamında bulunmamıştır. Dolayısıyla Kur’an-ı Kerim’i anlamak
.......................................................................................
ve tefsir etmek için dil bilgisi yanında, ek bilgilere de ihti-
.......................................................................................
yaçları vardı. Bunu sağlayan kaynak ise sahabe oldu. Onlar-
....................................................................................... dan çok şey öğrendiler. Mesela, tâbiin âlim Tâvûs (ö. 724),
....................................................................................... İbn-i Abbas’tan (ö. 687), “Allah (c.c.) sizi farkına varmadan
yaptığınız yeminlerden (bi’l-lağvi fî eymânikum) sorum-
.......................................................................................
lu tutmaz...” ayeti hakkında, kızgın anda yapılan yeminin
26
lağvu’l-yemîn olduğu, onun da geçerli olmadığı bilgisini alıp
rivayet etmiştir. 27

Tâbiîn nesli tefsir yaparken sırasıyla Kur’an-ı Kerim’e, ha-
dislere ve sahabeden öğrendiklerine müracaat ettiler. Ayrı-
ca ihtiyaç dahilinde kendi reyleriyle de tefsir yaptılar. İşte bu
28
yüzden onlar tefsirde önemli kaynak kabul edilmiştir.
Bakara suresinin 65.ayetinde geçen “... alçalmış
maymunlar olunuz.” ifadesinin Tâbiîn âlimlerinden Mücahid,
insan kamilliğinden hayvan rezilliğine dönüşme, onlar gibi
sefil, rezil ve başıboş yaşamak anlamında yorumlamıştır. Buna
göre “maymun olun” ifadesi; maymunlar gibi başkalarının
emir ve egemenlikleri altında bulunun; hür ve bağımsız
şekilde hareket etme nimetinden mahrum yaşayın şeklinde
BİLGİ KUTUSU yorumlamıştır. 29

Nüzul sebebinin özel olması Tâbiînin Hz. Peygamber ve sahabeden naklettiği sa-
hükmün evrensel olmasına hih rivayetlerin alınması gerekir. Nitekim başlangıçtan
(sebebin hususiliği, hükmün günümüze kadar müfessirler tâbiîlerden gelen sağlam ri-
umumiliğine) engel değildir. vayetleri tefsirlerine almıştır. Fakat onların yaptıkları ki-
şisel yorumlar, Peygamber (s.a.v.) ve sahabeninki kadar
kesin değildir. Çünkü onlar bilgilerini Hz. Peygamber’den
doğrudan almamışlardır. Bir de onların devrinde tefsire
İsrailiyat girdiği için daha dikkatli olunmalıdır. Bu neden-
le bazı müfessirler onların şahsi görüşlerini almamıştır.
30
26 Bakara suresi, 225. ayet.
27 Taberî, Câmi‘u’l-Beyân, C 4, s. 26-27; İbn Ebî Hâtim, Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, C 2, s. 410.
28 İsmail Cerrahoğlu, Tefsir Tarihi, C 1, s. 116-120.
29 Tantavî Cevherî, el-Cevâhir fî Tefsiri’l Kur’ân, C 4, s. 277.
30 Zerkeşî, el-Burhân, C 2, s. 158; Fazıl Hasan Abbas, et-Tefsîr, s. 168-169, 183-
185.
98