Page 25 - Siyer 4. Ünite

Ünıte 4

Münafıklar cihattan geri kalmak için çeşitli bahaneler ileri sürerlerdi. Özellikle savaş alanların-
da düzeni bozma girişiminde bulunuyorlardı. Uhud Savaşı’nda Abdullah b. Übey “Muhammed
bizim sözümüze itibar etmiyor.” bahanesiyle beraberindeki yaklaşık üç yüz kişiyle ordudan ay-
rılarak Müslümanların ordu düzenini bozmuş, onları müşrikler karşısında yardımsız bırakmıştı.
Bir yandan Hıristiyan liderlerden destek alırken diğer yandan gizlice Kureyş müşrikleri ve Medi-
ne Yahudileriyle dostluk antlaşmaları yaptı. Uhud ve Hendek savaşlarında Kureyş müşrikleri ile
olan ilişkilerini açığa vururken Nadir ile Kurayza Yahudilerini Müslümanlara karşı savaşa teşvik
etti. Hz. Peygamber, onun Mekkeli müşriklerle yaptığı nifak hareketlerini Hudeybiye Antlaşma-
sı ile kısmen, Mekke’nin fethiyle ise tamamen etkisiz hâle getirdi. Medine’de birlikte hareket
ettiği Yahudilerin şehirden sürülmesiyle oradaki faaliyetleri de sona erdi. 89
Münafıklar uzak yerlerde oturanların Mescid-i Nebi’ye gelemedikleri gerekçesiyle bir mescit
yaptırmışlardı. Asıl gayeleri, Tebük Seferi dolayısıyla zirveye çıkan nifak için üs olarak kullandık-
ları bu yeri, daha rahat hareket edebilmek adına merkez hâline getirmekti. Kur’an’da “Mescid-i
Dırar” olarak geçen bu mekânın meşruiyet kazanması amacıyla da Hz. Peygamber’i namaz kıl-
dırması için davet etmişlerdi. Tebük Seferi dönüşü Allah (c.c.) , bu mescidin hakikatini resulüne
haber vererek orada asla namaz kılmamasını emretmesi üzerine Resulullah (s.a.v.) bu mescidi yık-
tırarak münafıkların örgütlenmesine fırsat vermemişti. 90

AYETLERİN IŞIĞINDA

“Münafıklar arasında bir de müminlere zarar vermek, hakkı inkâr etmek, müminlerin
arasına ayrılık sokmak ve daha önce Allah ve Resulü’ne karşı savaşmış olan adamı bek-
lemek için bir mescit kuranlar ve bununla iyilikten başka bir şey istemedik, diye mutlaka
yemin edecek olanlar da vardır. Hâlbuki Allah onların kesinlikle yalancı olduklarına şahitlik
eder. Onun içinde asla namaz kılma! İlk günden takva üzerine kurulan mescit içinde namaz
kılman elbette daha doğrudur. Onda temizlenmeyi seven adamlar vardır. Allah da çok temizle-
nenleri sever.”
(Tevbe suresi, 107-108. ayetler.)

Hz. Peygamber, münafıklara karşı uyguladığı mücadele metoduyla nifak hareketlerini kökün-
den kurutmaya çalışmış sonunda sayılarını ve etkilerini çok aza indirmiştir. Medine’de kurduğu
otorite ile nifakın eyleme dönüşmesine fırsat vermemiş, çıkan nifak hareketlerini de kısa sü-
rede önlemiştir. Ancak Kur’an-ı Kerim’in münafık tanımlamasına giren insanları Resulullah (s.a.v.)
bu sıfatla damgalamamış, hiç kimseye münafık diye hitap etmemiş ve bunu müminlere de
yasaklamıştır. Bulunduğu bir mecliste, Mâlik b. Duhşun adlı sahabiyi “O, Allah ve Resulü’nü sev-
meyen bir münafıktır.” diye itham eden bir kişiyi uyarmış, diliyle Allah’a (c.c.) inandığını söyleyen
ve O’nun rızasını dileyen kişiye Allah’ın (c.c.) cehennemi haram kıldığını söylemiştir. Çok defa
91
münafıklara sadece manevi müeyyide uygulamış, onların hukukuna riayet ederek kendilerine
düşman muamelesi yapmamıştır. Ayrıca nifak problemini İslam toplumunun bir iç meselesi
olarak değerlendirmiş, siyasi mahiyette başlayan nifakın itikadi hüviyete bürünmemesi için
azami gayret gösterip münafıkların kendi aralarında giderek kuvvet kazanmasını önlemiştir.
Resul-i Ekrem’in belirli konularda münafıklara izin vermesini ve suçlarını affetmesinin altında
Abdullah b. Übey’in çevresinde bulunan kişilerin nifaktan uzaklaştırılması siyaseti yatmaktadır.
Bununla birlikte Uhud Savaşı’nı terk eden Abdullah b. Übey ve arkadaşları Hamrâü’l-esed Gaz-
vesi’ne katılmak istediklerinde onlara izin vermemiştir. 92

89 Buhârî, Meğâzî, 17; İbn Hişâm, C 3, s. 68-70, 199, 226.
90 bk. Tevbe suresi, 107-110. ayetler; Vâkidî, Meğâzî, C 3, s. 1048-1049.
91 Buhârî, Et’ime, 15.
92 H. Ahmet Sezikli, “Münafık”, DİA, C 31, s. 568; Belâzürî, Ensâb, C 1, s. 338-339.

113113