Page 23 - Kelam 4. Ünite

Kötülük ve şer olarak algılananların, imtihan sırrı çerçevesinde ve ahiret inancıyla birlikte değerlendirilmesi gerekir. İslam
inancında hayat sadece bu dünya hayatıyla sınırlı değildir. Dünya ve ahiret birbirlerini tamamlamakta ve imtihan sırrı, hayatın
bu iki evresiyle birlikte tam olarak ortaya çıkmaktadır. Dolayısıyla sadece bu dünya hayatına bakarak değerlendirme yapmak ve
neyin hayır neyin şer olduğu konusunda aceleci karar vermek doğru olmayacaktır. İnancı uğruna girdiği savaşta öldürülen birisi
için sadece bu dünya açısından bakıldığında ve ölümle bittiği zannedilen bir hayat üzerinden değerlendirme yapıldığında ölüm,
şer olarak görülecektir. Oysa ahirete ve ebedî saadete bakan yönüyle şehit olan kişi, en yüksek makamlardan birine ulaşmakta
ve imrenilecek güzelliklere mazhar olmaktadır.
Ayrıca kötülükler imtihan sırrının bir gereğidir ve bu dünyada her şeyin zıddıyla bilinmesi esprisinin tabiî bir sonucu olarak
bu dünyada kötülükler de vardır. Kötülük olmasın demek, bu dünya olmasın demekle aynı kapıya çıkar. Çünkü bu dünya bir
imkânlar dünyasıdır ve Allah (c.c) bu dünyayı, bu hâliyle mükemmel olarak yaratmıştır. Gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri belirli
gayeler doğrultusunda, hikmetli bir şekilde ve en güzel biçimde yaratan Allah’ın (c.c) bu yaratmasında bir kusur, bir noksanlık,
bir yanlışlık söz konusu edilemez. Her şey yerli yerindedir ve merkezindedir.

İnsanların iyilik, merhamet, yardım, yücelme, fedakârlık vb. erdemleri kazanabilmesi, bu dünyanın bir deneme sahası olarak
hem yükselişe hem de düşüşe müsait bir durumda yaratılmasına bağlıdır. Aksi takdirde kötülüğün olmaması, bu dünyanın bir
imtihan meydanı olarak yaratılması gayesiyle çelişirdi. Hastalık olmadığında sıhhatin, ölüm olmadığında hayatın anlaşılması
mümkün olmazdı.

Hayatta aslolan hayırdır, şerler geçici ve arızîdir. Var olan N NOT EDELİM
şerlerden dolayı aslolan hayrı istememek ve mevcut hâliyle her
şeyi kötü görmek doğru bir yaklaşım değildir. Eli ateşte yananın
ateş olmasaydı demesi, sel baskınından zarar görenin yağmur Allah gökleri, yeri ve ikisi arasındakileri belirli
yağmasaydı demesi nasıl doğru değilse görülen bazı zararlar ve gayeler doğrultusunda, hikmetli bir şekilde ve en
kötülükler sebebiyle bu dünyada hiç kötülük olmasaydı demek güzel biçimde yaratmıştır.
de doğru değildir. Ateş de yağmur da genel maslahatlar açısın-
dan iyidir, hayırdır, faydalıdır. Ama bazı durumlarda geçici ve arızî “Allah, gökleri ve yeri, hak ve hikmete uygun
olarak ve bazı insanlar için kötü ve zararlı sonuçlara sebebiyet olarak, herkese kazandığının karşılığı verilsin
verebilmektedir. Bu dünyadaki kötülükler dünyanın iyiliğine ve diye yaratmıştır. Onlara zulm edilmez.”
güzelliğine gölge düşürmez, tam tersine dünyanın bütünündeki (Câsiye suresi, 22. ayet.)
iyiliğe ve güzelliğe katkı yapar.

Öte yandan var olan şeylerde Allah’ın (c.c) zatına, isimlerine, sıfat ve fiillerine bakan yönüyle kötülük ve şer yoktur. Kötülük
imtihan sırrının bir yansıması olarak insanlarda, insanların işlerindedir. Allah (c.c) şerri de bu imtihan sırrının, hikmetinin ve ilâhî
adaletinin bir gereği olarak yaratmıştır. Şeytanın yaratılması imtihan sırrı açısından bakıldığında ve Allah’a (c.c) bakan yönüyle
şer değildir. İnsan için şeytanın âdeta bir kötülük kaynağı olması, şeytanın vesveselerine uymasıyla birlikte söz konusu olur. Şayet
insan heva ve hevesine tâbi olmaz, şeytanın tuzaklarına meyletmezse onun varlığı kötü olmak şöyle dursun, insanın kemaline
vesile olan bir araca dönüşebilir. Yine insanın bu dünya hayatına bakan yönleri itibariyle hastalıklar, insanı Allah’a (c.c) yönelten
bir hatırlatıcı, ölüm ise ebedî hayata hazırlanmayı sağlayan bir uyarıcı konumunda olabilir.

Bu imtihan âleminde şerrin bulunmaması, dünyanın ve içindeki insanın yaratılış hikmetine aykırı düşerdi. Allah (c.c), dünya
hayatını bu hâliyle yaratmış ve bizleri mevcut şartlar çerçevesinde imtihana tâbi tutmuştur.

” ”“Mutlak hükümranlık elinde olan Allah, yüceler yücesidir ve O’nun her şeye gücü yeter. O ki hanginizin
daha güzel davranacağını sınamak için ölümü ve hayatı yaratmıştır. O, mutlak galiptir, çok bağışlayıcı-
dır.” 45
” ”“Her canlı, ölümü tadar. Bir deneme olarak sizi hayırla da, şerle de imtihan ederiz. Ve siz, ancak bize
döndürüleceksiniz.” 46

Allah (c.c), kötülüklere müsaade etmeyip de her olayı iyi ve her insanı daima iyilik üzere davranmak zorunda bıraksaydı
olmaz mıydı?
45 Mülk suresi, 1-2. ayetler.
46 Enbiyâ suresi, 35. ayet.
90 91