Page 5 - Kelam 3. Ünite

T TARTIŞALIM

“Dinimiz bir, Peygamberimiz bir, kitabımız bir. Öyleyse neden ayrı ayrı düşünceler, fikirler, inanış-
lar ortaya çıkmıştır?” sorusunu arkadaşlarınızla tartışınız.

İnanç alanında farklılıkların ortaya çıkmasının birçok sebebi vardır. Bu sebeplerden bazılarını şöylece sıralayabiliriz:

Dinî Metinlerin Lafızlarından ve Anlamlarından Kaynaklanan Sebepler: Bazı dinî metinler açık, anlaşılabilir iken
bazısı da daha kapalı ve yüksek bilgi seviyesi isteyen ifadelere sahiptir. Müteşabih ayetler denen bu grup metinler birçok
şekilde anlaşılmaya müsaittir. Dolayısıyla aynı dinî metnin farklı şekillerde anlaşılması ve anlatılması mümkündür. Özellikle
Allah’ın (c.c.) zatı ve ahiret inancı gibi temelde insan idrakini aşan konulardaki dinî metinler buna örnek verilebilir.

Hilafet Meselesi ve Siyaset: Peygamber
Efendimizden (s.a.v.) sonra halife yani devlet baş-
kanının kim veya kimlerden olacağı yani imamet
konusu, asıl itibariyle inancın alanı olmamakla
beraber daha sonraki dönemde kelam kitaplarına
girmiştir. Özellikle Şia’nın imamet konusunu ima-
nın şartları arasında sayması sebebiyle bu konu
mezhepler arasında önemli ayrışma noktalarından
biri hâline gelebilmiştir. Bunun üzerine başta Ehl-i
sünnet olmak üzere diğer kelam mektepleri de
meseleyi, Şia’ya cevap vermek üzere bu bağlam-
da tartışmak durumunda kalmışlardır. Kelime-i şehadet, tüm Müslümanların ortak paydasıdır.
Kur’an ve hadislerde halifenin Hz. Peygamber’den sonra kim olacağı şöyle dursun, onun nasıl belirleneceğine dair açık
bir beyan bile bulunmamaktadır. Kur’an, genel bir ilke olarak Müslümanların işlerini şûra, yani aralarında yapacakları danış-
ma, istişare ile yürütmelerini tavsiye ederek görevlendirmede ehliyet ve liyakata önem verilmesini ve hüküm verildiğinde
3
2
adil davranılmasını ister. 4
Müslümanlar Arasındaki İç Sa-
vaşlar: Dört Halife Dönemindeki siyaset
tartışmaları ve iç savaşlar, Müslümanların
din anlayışlarında derin izler bırakmıştır.
Daha sonraki dönemlerdeki Müslümanlar,
Hz. Peygamber’in (s.a.v.) vefatından sonra
ortaya çıkan çatışmalarda kimin ya da
hangi grubun haklı olduğu konusunda
bu tartışma ve savaşları düşünerek fikir
yürütmüşlerdir.

İnsanın yaratılışındaki farklılık onun dini tutumlarında da görülebilir.
2 bk. Âl-i İmran suresi, 159. ayet; Şûrâ suresi 38.ayet.
3 bk. Nisa suresi, 58.ayet; Nahl suresi, 43.ayet.
4 bk. Nisâ suresi, 135.ayet; Maide suresi, 8.ayet; Nahl suresi 90.ayet

52 53