Page 3 - Kelam 3. Ünite

N NOT EDELİM

Din (İslam) Dinî Yorum

Tektir. Birden fazla olabilir.
Evrenseldir. Bölgeseldir.
Vahye dayanır. Mezhep imamlarının görüşlerine dayanır.

Hükümleri değişmez. Yorumlar değişebilir.
Bağlayıcıdır. Sadece kabul edenleri bağlar.

Unutulmamalıdır ki dinî kaynaklarda varlığı kesin ve manası açık hususlarda yorum yapılamaz. Allah’ın (c.c.) varlığı ve
birliği, namazın farziyeti, yalan, gıybet, dedikodu, kibir gibi davranışların haram oluşu gibi. Yorum ancak birden fazla manaya
gelmesi mümkün olan veya manasında kapalılık bulunan konularda olur. Başka bir deyişle bir konuda mezhepler yorum
yapıyorsa orada kesin, açık ve net bir hükümden bahsetmek mümkün değildir. Bu sebeple ayet ve hadisleri yorumlarken
kendi anlayışını dinin tek hakikati gibi ifade etmek yanlış olur. İslam’ın genel ilkeleri çerçevesinde dinî anlayışlarda farklılık-
ların olması normaldir.

2. Dinî Yorumlarla ile İlgili Bazı Kavram ve Yaklaşımlar

Tüm dinlerin esasta üç ana temeli olduğu bilinmektedir. Bunlar; inanç, ibadet ve ahlaktır. Her dinî yapının kendine ait
inanç prensipleri vardır. Muhataplarının ona inanmasını ister. Buna inanan insanların inandığı değerlere göre ibadet etmeleri
kaçınılmazdır. İnanç insanın iç dünyasını kuşatırken ibadetler dış dünyasına yansır. Dinî hayatı daha bir görünür kılar. Bu yüz-
den dinler daha çok ibadetler ve ritüeller yönüyle birbirinden ayrılır. Dinlerde inanç ve ibadet konularını tamamlayan unsurlar
ise ahlaki hükümlerdir. Ahlak, insan davranışlarının temelini oluşturur.

Buna göre her dinin inanç temelini ifade etmek üzere itikad veya akaid kavramı da kullanılır. Bizim dinimizin inanç esas-
larını da İslam itikadı / akaidi oluşturur. İslam itikadını delileriyle savunan ilme bilindiği üzere kelam denmektedir. İslam’ın
ibadet anlayışı ve prensiplerini fıkıh terimiyle ifade ederiz. Fıkıh bizim ibadet hayatımıza dair prensipleri ele alır.

Hem inanç hem de ibadetler konusunda dinin esaslarına bağlı kalarak ve zamanın şartları da gözetilerek yapılan farklı
yorumlar vardır. Bu farklı yorumlar ise mezhep adı altında ele alınır. Din en üstte birleştiren çatı, mezhep ise o çatı altındaki
farklı salonlar gibidir. Fırka ise tamamen siyasi
gerekçelerle ortaya çıkmış topluluklardır. Bu
topluluklardan bazıları siyasi sebeplerle ortaya
çıksalar da zamanla görüşlerini dinî delillerle
temellendirme ihtiyacı hissetmişlerdir.

Kısaca denebilir ki insanın olaylara bakı-
şını, onları algılayışını etkileyen birçok sebep
vardır. Bazen insani ve içtimai bazen siyasi ve
felsefi bazen de ahlaki ve kültürel gerekçelerle
İnsanın olaylara bakışını, onları algılayışını
insanlar dinî konularda ayrılığa düşmüşlerdir. etkileyen bir cok sebep vardır.

50 51