Page 2 - Kelam 3. Ünite

1. Din ve Dinî Yorum

N NOT EDELİM Din, Allah (c.c.) tarafından insanları doğruya sevk etmek üzere
vahiy yoluyla ve peygamberleri aracılığıyla gönderilen ilahi kurallar
“Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı bütünüdür. Seyyid Şerif Cürcâni’ye ait oldukça yaygın bir tanıma göre
sarıldığınız sürece yolunuzu şaşırmaya- “Din, akıl sahiplerini Peygamberin bildirdiği gerçekleri benimsemeye
caksınız: Allah’ın kitabı ve Peygamberinin çağıran ilahi kanundur.” Başka bir ifadeyle din; Allah (c.c.) ile insan,
sünneti.”
insan ile insan, insan ile tabiat ve insan ile eşya arasındaki münasebe-
(Muvatta’, Kader, 3.) ti düzenleyen ve hayatın tamamını kuşatan kanun, nizam ve yoldur.” 1

Dinin iki temel kaynağı vardır: Allah’ın (c.c.) kelamı Kur’an ve onun uygulaması olan sünnet. Peygamberimiz (s.a.v.)
hayattayken Allah’tan (c.c.) gelen vahyi insanlara duyuruyor, anlaşılmayan durumları açıklıyor ve uygulamasını da bizzat
yaşayarak insanlara gösteriyordu. Yine de açıklanmaya muhtaç bir husus olursa sahabe efendilerimiz Peygamberimizden
(s.a.v.) durumu sorup öğreniyorlardı.

Peygamber Efendimizin vefatından sonra dinin esası aynı kalmakla beraber bu iki temel kaynağın anlaşılması ve yorum-
lanmasında farklılıklar ortaya çıktı. Siyasi yönden İslam toplumunda ayrışmalar yaşandı. Çok farklı bölge ve kültürden insan
İslam’ı seçti. Doğal olarak bu kadar çeşitliliği barındıran toplumun dinî anlayış ve yorumlarında farklılıklar oluştu. Dinin amelî
ve itikadi hükümlerinin uygulaması sırasında ortaya çıkan bu türden farklı anlayışlara dinî yorum denmektedir.

Yorum farklılıkları, dini çoğulculuğun ve zenginliğin kaynağını teşkil eder.
Dinin ve dinî kaynakların farklı yorumlanması bazen ayrışmalara sebep olsa da olumlu değerlendirildiğinde dinî çoğulcu-
luğun ve zenginliğin sebebi ve kaynağını teşkil etmiştir. Bununla beraber dinin kendisi ile dinin yorumlanması arasında ciddi
farklar olduğu unutulmamalıdır.

Din (İslam) ve dinî yorum arasındaki temel farklar:
✓ Din tektir. Dinî yorumlar ise birden fazla olabilir.
✓ Din evrenseldir. Dinî yorumlar bölgeseldir.
✓ Din vahye dayanır. Dinî yorumlar ise kişilerin görüşlerine dayanır. Dinî kaynakları referans almakla beraber kişilerin
akıl, bilgi, kültür ve düşünceleri bu yorumlara kaynaklık yapar.
✓ Dinin hükümleri değişmez. Dinî yorumlar değişebilir. Bölgeden bölgeye, insandan insana, kültürden kültüre ihtiyaç
ve şartlara göre farklılık gösterebilir.
✓ Din bağlayıcıdır. Dinî yorumunun herkese yönelik bir bağlayıcılığı yoktur. Sadece o görüşü benimseyen kişileri bağlar.
Kimse dinî bir yorumu benimsemeye zorlanamaz.

1 bk. Günay Tümer, “Din”, TDV İslam Ansiklopedisi, C 9, s. 314.
50