Page 7 - Hüsnihat 4. Ünite

4. ÜNİTE

1. 6. Lika

Lika, mürekkep hokkasının içine konan ham ipeğin
adıdır. Lika’, kamış kalemin ucunun hokka içinde sert
kısımlara çarparak bozulmasını önler ve arzu edildiği
kadar mürekkep alınmasını sağlar. Hokkaya pamuk
veya pamukla karışık ipek konmaz, çünkü bunlar ka-
lemin ucuna takılır. Ham ipek kalemin ucuna takılma-
dığı ve geç çürüdüğü için tercih edilmiştir. Didikleyip
kabarttıktan sonra hokkaya uygun miktarda konur ve
üzerine mürekkep ilave edilerek karıştırılır. Yazmaya
başlamadan önce de her seferinde, alt tabakaya çök-
müş olan is mürekkebi zerreleri her tarafa yayılsın İpekten yapılmış lika.
diye lika’ alt üst edilerek karıştırılmalıdır.

1. 7. Kâğıt

Hat sanatının önemli malzemelerinden biri kâğıttır. Hat yazısı, normal hayatta kulla-
nılan bildiğimiz ham kâğıtlara yazılmaz. Çünkü yüzeyleri is mürekkebi ve kamış ka-
lem ile yazı yazmaya uygun değildir. Bunun için, hat yazılacak kâğıdın klasik usulüne
göre boyama, âharlama ve mühreleme aşamalarından geçirilerek terbiye edilmesi gere-
kir. Asitli kâğıtlar zamanla yanıp bozulduğu için önce asitsiz kâğıtlar temin edilerek hat
kâğıdı hazırlamaya başlanır:

1. İşlem: Kâğıdın Boyanması

Boyanmamış kâğıtların tabii renkleri çiğdir, donuktur, gözü yorar, göze ve gönüle hoş
gelmez. Dolayısıyla hat sanatı yazıları için uygun bulunmamış ve kâğıtlar boyanmıştır.

Kâğıtları boyamak için; çay, soğan kabuğu, nohut, ceviz kabuğu veya yaprağı, menek-
şe yaprağı, badem yaprağı, kurt kulağı, ıhlamur, kına, safran gibi boya veren bitkilerden
elde edilen farklı renklerdeki doğal boyalar kullanılır. En çok rağbet gören renk ise çay-
dan elde edilen nohudî renk ve onun tonlarıdır.
Renk elde edilmek istenen bitki, geniş bir kaba konularak şap ile birlikte kaynatılarak
boya elde edilir. Elde edilen boya geniş ve yayvan bir kaba alınarak kâğıt bunun içine
batırılmak suretiyle boyanır. Bu şekilde kâğıt boyama usulüne “banyo usulü” adı veril-
mektedir. Eğer kâğıt bir sünger yardımıyla boyanırsa buna da “sürme usulü” boyama
adı verilmektedir.
Bazı kâğıtların orta kısmı farklı, yan kısımları farklı boyanırsa, böyle boyanmış kâğıtlara
“akkâse kâğıt” adı verilir.

Boyanan kâğıtlar, güneşte veya çok sıcak yerde kurutulmaz. Gölgede sermek veya ipe
asmak suretiyle kendi kendine kurumaya bırakılır. Kâğıtlar kuruyunca âharlanmaya ha-
zırdır.

72