Page 6 - Hüsnihat 4. Ünite

YAZIYA HAZIRLIK HÜSN-İ HAT MALZEMELERİ

Siyah is mürekkebinden başka hat
sanatında kullanılan mürekkepler
BİLGİ KUTUSU şunlardır:
Irak yöresinde kullanılan bir tür
hokkaya “hanîfe” denmektedir. İmâm-ı 1- La’l Mürekkebi (Kırmızı Mürekkep):
Âzam (r.a.) yanında her zaman böyle bir Tabiatta bulunan kırmızı renkteki pig-
hokka bulundurduğu için “Ebû Hanîfe” mentlerin Arap zamkı ile karıştırılmasıyla
künyesi ile anılmıştır. Bir Müslümanın
yanında her zaman kalem ve kâğıt kırmızı renkli mürekkep elde edilir.
bulunması gerekir. 2- Üstübeç Mürekkebi (Beyaz Mürek-
kep): Mushaflarda sure başlıklarınin yazıl-
masında kullanılmıştır.
3- Zırnık mürekkebi (Sarı Mürekkep): Sodyum ve arsenik sülfürün arap zamkı ile ka-
rıştırılıp dövülmesiyle elde edilir. Yazı kalıbı çıkarılmasında da kullanılmıştır.

4- Zer Mürekkebi (Altın Mürekkebi): Varak altın, Arap zamkı yahut bal ile ezilip, jela-
tinli su ile sulandırılarak kamış kalem veya fırça ile kullanılır. Altınla yazılmış böyle ya-
zılara zerendûd adı verilir. Zerendûd levhalardaki altın, daha sonra “zermühre” denilen
mühre ile parlatılır.

1. 5. Hokka

Sözlükte küçük kutu anlamına gelen ve içine mürekkep, boya, macun, yağ gibi malzeme
konan küçük yuvarlak kaba hokka denir. En yaygın kullanılışı küçük ve yuvarlak mürekkep
hokkasıdır.

Kaliteli mürekkebin kullanım kabının da önemi bulunmaktadır. Sırlanmamış toprak sak-
lama kapları ile mermerden mâmul hokkalar mürekkebin hassasiyetini kaybetmesine sebep
olmaktadır. Seramik ve cam hokkalar mürekkebin özelliğini kaybetmemesi açısından daha
iyidir. Geçmişte gayet sanatlı, seramik ve camdan, mürekkep hokkaları üretilmiştir.

Hokkanın kapağının, kullanılmadığı zaman acık tutulmaması gerekir. Aksi takdirde içine
giren toz zerrecikleri mürekkebi kirletir ve yazım sırasında kamış kalemin ağzından yazıyı
taşırıp bozar. Aynı zamanda, mürekkebin karışımında-
ki su da bir miktar buharlaşarak uçacağından mürekke-
bin kıvamı bozulur, yeniden su ilave edilip ayarlanması
gerekir. Mürekkebin dökülmemesi için de hokkanın ağ-

zının dikkatle kapatılması gerekir.
Yazı öğrenen talebenin meşk sırasında bir saygı nişa-
nesi olarak hokkayı elinde tutması ve hocasının kalemi-
ni mürekkebe rahatça batırmasını sağlaması bir gelenek

olmuştur. Padişahların bile buna uyduklarını gösteren
menkıbeler anlatılır.

Bir hokka örneği.

71