Page 10 - Hüsnihat 1. Ünite

1. ÜNİTE

kullanmışlar ve geliştirmişlerdir. Fakat yaptıkları güzel hat eserlerinin çoğu günümüze
kadar gelememiştir.

Hattat Şeyh Hamdullah (ö.1436) ile birlikte hat sanatında liderlik tamamen Türk mille-
tine geçmiş ve artık “Kur’an-ı Kerim Hicaz’da indi, Mısır’da okundu, İstanbul’da yazıldı”
sözü söylenmeye başlamıştır. Şeyh Hamdullah’tan sonra bugüne kadar en büyük ve ekol
sahibi hat üstatlarının hep İstanbul’da yetiştiği görülmektedir.
Osmanlı Türklerinin elinde hüsn-i hat sanatı sürekli bir yükselme seyriyle diğer Türk
İslam sanatları arasında zirveye yerleşmiş, artık Osmanlı hat sanatı veya Türk hat sanatı
diye adlandırılmaya başlanmıştır. 1914’te resmî olarak Medresetü’l-Hattatîn (Hattatlar
Okulu) açılmış ve buraya devrin en büyük hattatları, hat hocası olarak tayin edilmiştir.

1928 yılında yapılan harf inkılabı ile Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin resmî alfabesi
olarak Latin alfabesi kabul edilmiş ve kullanılmaya başlanmıştır. Buna rağmen hüsn-i
hat sanatı yasaklanmamış ancak iltifat göremediği için itibar kaybına uğramıştır. Uzun
süre hat sanatı garip kalmıştır. Kadirşinas hattatlarımız İslam yazısıyla meydana getirdi-
ğimiz büyük hat sanatı mirasımızı bugünlere taşıyarak büyük fedakârlıklar ile bu sanata
hizmete devam etmişlerdir. Ecdadın bu kültür mirasını korumak ve yaşatmak bizim en
önemli görevlerimizden birisidir.
Türkler, İranlıların icat ettikleri yazı şekli olan Ta’lik hattını onlardan almışlar, önce
onlar kadar güzel yazmışlar, sonra da İstanbul’da Hattat Yesârîzâde Mustafa İzzet Efendi
(ö.1849) ile birlikte Türk talik ekolünü oluşturmuşlardır.
Arap harfleri ile yapılan hat sanatındaki yazı çeşitlerine Divanî, Celî Divanî ve Rik’a
adlarındaki üç çeşit yeni yazıyı daha Türk milleti icat ederek kazandırmıştır. Tarihi
Oğuz hanlarının üç tuğlu nişanlarına kadar dayanan tuğra da Türk hattatlarının elinde
doğmuş ve bugünkü muhteşem güzelliğine ulaşmıştır.
Türk hattatları diğer İslam ülkelerinde hat sanatını öğretmek için aranan üstatlar ol-
muşlardır. Hattat Aziz Efendi, 1922-1933 yılları arasında Mısır’a hat öğretmek üzere da-
vet edilmiştir. Aziz Efendi hem Mısırlılara hem de din eğitimi için dünyanın her yerinden
Mısır’a gelen talebelere hat öğreterek üslubunu dünyaya yaymıştır.

YORUMLAYALIM

SANAT MI? SALTANAT MI?

Şeyh Hamdullah’tan hat meşk edip icazet alan Sultan II.Bayezid, çok büyük ilerlemeler
kaydederek hat sanatının gelişmesine katkıda bulundu. II. Bayezid tahta çıkınca, hocası Şeyh
Hamdullah’ı İstanbul’a ailesiyle birlikte getirtti. II. Bayezid de hocasının yakınında bulunmak-
tan son derece mutluydu. Hocasına hürmeti sonsuzdu. Hocası yazı yazarken hokkasını tutar,
oturduğu yerde arkasını yastıkla besleyip, rahat etmesini sağlardı. Biri hattın sultanı, diğeri
Osmanlının sultanıydı. Ama Osmanlıda, ilim, sanat ve tasavvuf ehli olmak sultanlıktan daha
ağır basıyor ve o koca sultan hocasının sırtını kuş tüyü yastıklarla besleyip, hokkasını tutuyor
ve hürmet gösteriyordu.

18