Page 14 - Hüsnihat 1. Ünite

1. ÜNİTE

Sâmi Efendi (1838–1912): İstanbulludur. Birçok yazı türünde icazet alarak özellikle
iri yazılarda çok başarılı eserler ortaya koymuştur. Eski ekol sahibi hattatların yazıları-
nı geliştirerek güzelleştirmiş ve bütün hattatlara rehber olmuştur. Mürekkeple yazdığı
yazı fazla değildir, genellikle siyah zemin üzerine altınla (zerendûd) yazmıştır. Bilhassa
Altunîzâde ve Cihangir Camii yazıları, Kapalı Çarşı kapı yazıları, Yeni Camii Çeşme Se-
bili Kitâbesi en meşhur yazılarıdır.
Hâmid Aytaç (1891–1982): Diyarbakırlıdır. Asıl adı Musa Azmî’dir. 1909 yılında
daha iyi bir sanat eğitimi almak için özlemini çektiği İstanbul’a gitmiş, Sanâyi-i Nefîse
Mektebi’ne kaydolmuştur. Aynı zamanda Maarif Nezâreti’nin mekteplerde açık bu-
lunan hat hocalığı için açtığı imtihana girerek başarılı olmuş ve Gülşen-i Maârif Orta
Mektebi’nde hat hocalığına başlamıştır. Burada henüz talebesi olan Mustafa Halim
Özyazıcı’ya hocalık yapmış, yazı meşk ettirmiş, onu geleceğin hattatı olarak hazırlamış-
tır. Bir müddet sonra hocalık ve talebelik bir arada usule uygun görülmediği için Sanâyî-i
Nefîse Mektebi’nden ayrılarak iş hayatına atılmıştır. Mekteb-i Harbiye Matbaası hattatlı-
ğına, sonra da Erkân-ı Harbiye Matbaası hattatlığına atanmıştır. Cağaloğlu’nda “Hattat
Hâmid Yazı Evi”ni açmıştır.

Hâmid Aytaç, İstanbul’un meşhur
hattatlarıyla görüşerek her türlü yazıda
BİLGİ KUTUSU kendisini ilerletmiş, daha çok celî sülüs

Hat sanatı tarihine damgasını vurmuş alanında öne çıkmıştır. Yazı inkılâbından
Sultan II.Bayezid, Sultan III.Ahmed Han, sonra çeşitli maddi manevi sıkıntılar
Sultan III.Selim, Sultan II.Mustafa, Sultan çekmesine rağmen hat çalışmalarını bı-
II.Mahmud, Sultan I.Abdülmecîd Han gibi rakmamış, Cumhuriyet döneminde hat
padişah olan hattatlar vardır. sanatının yeni kuşaklara geçmesinde

tarihî bir rol üstlenmiştir.

HANIMLAR DA TARİH SAHNESİNDE
Hat sanatı genellikle erkekler tarafından icrâ edilmiştir ancak, tarihimizde
hat sanatını icrâ eden erkekler kadar olmasa da kadın hattatların da var ol-
duğu bilinmektedir. Osmanlı Devleti’nde bilinen en önemli hanım hattatlar
şunlardır: Gelibolulu Ümmî Hatun (16.yy.) bir Muhammediyye kitabı yazmış-
tır. Fâtıma Sultan (d.1531) 13 yaşında iken Mushaf-i Şerîf yazmıştır. Mah-
mud Celâleddin’in talebesi ve eşi olan Esmâ İbret Hanım (d.1780), çok ba-
şarılı bir hattat olup bir Mushaf ve çok güzel hat levhaları yazmıştır. Fâtıma
Mevhibe Hanım (ö.1856) ve Zâhide Selma Hanım (ö.1891), Kazasker Mus-
tafa İzzet Efendi’den icazet aldıktan sonra çok güzel hilye-i şerîfeler ve lev-
halar yazmışlardır. Kastamonulu Ferîde Hanım (ö.1903), icazet aldık-
tan sonra 8 adet Mushaf ve bir Muhammediyye kitabı yazmış bir hattattır.
Günümüzde de pek çok hanım hattat, kıymetli eserler ortaya koymaktadır.

22