Page 11 - Hitabet ve Mesleki Uygulama 2. Ünite

DİNÎ HİTABET

3. Dinî Hitabette Planlama ve Uygulama

Dinî hitabetin en önemli iki alanı olan hutbe ve vaazlarda sunum öncesi plan yapma ve uygulama
sırasında belli ilkelerin göz önünde bulundurulması önem arzetmektedir.

3.1. Amaç ve Konu Belirleme

Dinî hitabette hazırlık sürecinin ilk basamağı konu seçimidir. Konu seçiminde İslam inanç esas-
ları, ibadet ilkeleri ve ahlaki öğütlere öncelik verilebilir. Ayrıca belirli günler, geceler, çözümüne dinin
katkısı öngörülen güncel sorunlar, cemaatin ihtiyaçları ve beklentileri dikkate alınır. Cemaatin bilgi
ve kültür seviyesi, ilgi, istek ve ihtiyaçları, bölgenin örf, âdet ve gelenekleri de göz önünde bulun-
durulabilir. Özellikle cuma ve bayram gibi günlerde, gelişen olaylara dinî bakış açısı verebilecek bir
konu belirlenebilir. Örneğin, eğitim-öğretim yılının başladığı hafta eğitimin önemi, camiler haftasında
caminin sosyal hayattaki yeri gibi konular seçilebilir.

Konuyu hutbe ve vaazın süresi dikkate alınarak sınırlandırmak gerekir. Örneğin, kutlu doğum haf-
tasında “Peygamberimizin Hayatı” şeklinde genel bir konunun yerine “Bir eş olarak Hz. Muhammed
(s.a.v.)” gibi sınırlı bir konu seçilebilir. Kişi ve kurumları hedef alan, toplumun birlik ve bütünlüğünü
bozacak ve yanlış anlaşılmalara yol açacak konular seçilmemelidir.

3.2. Plan Yapma

Dinî hitabet için hazırlanan konudan cemaatin istifade edebilmesi için hutbe ve vaazlarda belirli
bir plan çerçevesinde sunum hazırlığı yapmak gerekir.

Vaaz planı hazırlama:

NOT EDELİM
Vaaz ortalama 30 - 45 dakikalık bir konuşmadır.
Bu tür bir konuşmanın, iyi hazırlanmış bir planı olma- Vaaz Planının Bölümleri:
lı ve hatip bu plana göre hareket etmelidir. Hitabeti
çok güzel olsa bile vaiz, vaazını önceden hazırlamalı- h Giriş Bölümü: Besmele, Hamd,
dır. Böylece cemaat de konuyu derli toplu bir şekilde Salât, dua, ayet ve hadis ile konu-
kolaylıkla anlayabilir. Plan yapan bir vaizin kendine ya başlamak,
güveni tam olur. 38 h Gelişme Bölümü: Konunun açık-

lanması ve örneklendirilmesi,
Bir vaaz planı; “giriş”, “gelişme”, “sonuç” olmak h Sonuç Bölümü: Ana fikrin özetlen-
üzere üç bölümden oluşabilir: mesi, hatırlatmalar ve dua ile vaa-

zın bitirilmesidir.

38 Mustafa Yeşilyurt, Vaaz Kılavuzu, s. 47.

45