Page 6 - Hitabet ve Mesleki Uygulama 2. Ünite

HİTABET VE MESLEKİ UYGULAMA

Uyarıcı olmak: Her insan müjdeden, mükafattan ve güzel sözden aynı oranda etkilenmeyebilir.
Bu yüzden insanlara bazı konuların olumsuz yönleri de gösterilmelidir. Emredilen hususlar yapılma-
dığı takdirde verilecek cezalar ve musibetler de hatırlatılmalıdır. Bu konuda Kur’an-ı Kerim’deki ayet-
lerde müjde ile uyarı ve korkutma, cennet ile cehennem dengeli bir şekilde kullanılmıştır.

Soru-cevap tekniği: Bir konuya dikkat çekmek amacıyla soru sormak ve cevabını muhataptan
istemek bir hitabet tekniğidir. Bu şekilde anlatılmak istenen konu daha kolay bir şekilde sunulmak-
tadır. Kur’an-ı Kerim’de geçen “Ey insanlar! Sizi acı bir azaptan kurtaracak ticareti size göstereyim
mi? Allah’a ve elçisine inanır, mallarınızla ve canlarınızla Allah yolunda cihad edersiniz. Eğer bi-
lirseniz bu sizin için daha hayırlıdır.” ayet-i kerimesi soru cevap tekniğine örnek olarak verilebilir.
11

Söz ve davranış uyumu: Kur’an-ı Kerim’de, İsrailoğulları âlimlerinin ilahi mesajı okuyup gerçe-
ği bildikleri hâlde kendilerini unutarak sadece diğer insanlara erdemli olmayı emretmeleri eleştiril-
miştir. İslamiyet’in insanların gönlünde yer etmesi, yayılması ve evrensel bir din hâline gelmesinde
12
başta Peygamber Efendimiz olmak üzere sözleriyle fiilleri uyumlu olan Müslümanların önemli rolü
olmuştur. Özellikle büyük halk kitleleri, teorik bilgilerden çok örnek Müslümanlardan etkilenerek İs-
lam dinini benimsemiştir.

Muhatabın duygularına hitap etmek: Kur’an’da DEĞERLENDİRELİM
muhatabın duygularına yönelerek, onun kalbinin ka- "Hz. Ali (r.a.) diyor ki; (Dini konularda)
zanılması hedeflenmiştir. Allah Teâla ilahlık iddiasında insanlara anlayacakları şeyleri aktarın
bulunan Firavun’a karşı Hazreti Musa’yı tebliğ göre- (yadırgayacakları türden bilgileri bırakın)
viyle gönderdiği zaman bile ona yumuşak söz söyle- Allah ve resulünün yalanlanmasını ister
mesini emretmiştir: misiniz?"
ِ
ِ
ِ
ِ
هلعَل انِيَل ً لاوق هَل َ لاوقف ىغَط هنا نوعرف ىٰلا ابهْذا Buhârî, "İlim", 49.
َ
َّ
َّ َ
ُ َ
ُ َ ً ّ ْ ُ ٰ ُ ْ َ ْ َ َ Yukarıdaki hadisi hitabette soru-ce-
ىشخي وَا ركَذتي َ vap metodunun dinî hizmetlerindeki
ٰ ْ
َّ َ
َ ْ
ُ
önemi açısından değerlendiriniz.
“Firavun'a gidin; çünkü o azdı. Ona yumuşak söz
söyleyin; belki öğüt alır veya korkar.’’ Ayrıca Kur’an’ı Kerim’de Hz. İbrahim’in (a.s.) oğluna “yavru-
13
cuğum”; babasına da şirkin yanlışlığını ve tevhide yönelmesinin gerekliliğini anlatırken “babacığım”
diye söze başlaması , Hz. Yusuf’un (a.s.), babası Yakub’a, “babacığım” şeklinde hitap etmesi , Hz.
14
15
Lokman’ın (a.s.) oğluna nasihat ederken, “yavrucuğum” ifadesini kullanması, , duygulara hitap et-
16
menin ve karşı tarafı etkilemenin örnekleridir.
11 Saff suresi, 10-11. ayetler.
12 bk. Bakara suresi, 44. ayet.
13 Tâhâ suresi, 43-44. ayetler.
14 bk. Meryem suresi, 42-45. ayetler.
15 bk.Yusuf suresi, 100. ayet.
16 bk. Lokman suresi, 13, 16, 17. ayetler.

40