Page 11 - Hadis Metinleri 5. Ünite

5. ÜNİTE

arayıp iğneleyen, durmadan laf götürüp getiren, iyiliği hep engelleyen, saldırgan, günahkâr, huysuz
ve sert; bütün bunlardan sonra bir de soysuzlukla damgalanmış kimselere serveti ve çocukları var
diye sakın boyun eğme.” 30

Dilin edebi olan gıybet ve koğuculuktan korun-
ma konusunda şu ayet ve hadisler üzerinde düşünüp
vicdani bir muhasebe yapılmalıdır:

“Arkadan çekiştiren ve ayıp kusur arayan
herkesin vay hâline!” ve “Hakkında bilgin bu-
31
lunmayan şeyin ardına düşme. Çünkü kulak, göz,
gönül ve bunların hepsi, yaptıklarından sorumlu-
dur.” 32
“Kul, Allah’ın hoşnut olduğu bir sözü önemse-
meksizin söyleyiverir de Allah onun derecesini yücel-
tir. Yine bir kul, Allah’ın gazabını gerektiren bir sözü
hiç önemsemeksizin söyleyiverir de Allah onu bu sözü
sebebiyle cehennemin dibine atar.” 33 DEĞERLENDİRELİM

“Aleyhine olacak sözlerden dilini tut, evinde “Erbâb-ı kemâli çekemez nâkıs olanlar
kalmayı yeğle, kendi günahın için pişmanlık duyarak Rencîde olur dîde-i huffâş ziyâdan.”
gözyaşı dök!” 34 Ziya Paşa’nın bu beytinde dikkat çektiği

“İnsanoğlunun işlediği kusur ve hataların ekse- konuyu sınıfta konuşunuz.
riyeti dilindendir.” 35
“İnsan sabahlayınca bütün uzuvları dile başvurur ve şöyle der: Bizim haklarımızı korumakta Al-
lah’dan kork, görev ve sorumluluğunu bil. Biz ancak senin söyleyeceklerinle ceza görürüz. Biz, sana
bağlıyız. Eğer sen doğru olursan biz de doğru oluruz. Eğer sen eğrilip yoldan çıkarsan biz de sana uyar
ve senin gibi oluruz.” 36

Demek oluyor ki göz, kulak, dil ve el iffetli olmadıkça bunların sahibinin afif (iffetli) olması müm-
kün değildir. Dilin iffetli olmaması hâlinde alay, tecessüs, gıybet, nemime gibi günahlar işlenir. Gıybet
gibi bireysel ve toplumsal bir hastalığın sebebi dil ve ağız bozukluğudur. Ahiret hayatı dünyada iken
hazırlanır. Bu ön hazırlıkta dilin olumlu veya olumsuz etkisi, sanıldığından daha fazladır. Ağızdan çıkan
her sözün, vücudun diğer uzuvları üzerinde etkisi mutlaka görülür. Bazı küçük sözlerin, büyük felaketler
için bir kıvılcım olması mümkündür. “Söz ola kese savaşı / Söz ola kestire başı” mısraları veya “Söz var
iş bitirir, söz var baş yitirir.” atasözü, bu gerçeğe vurgu yapar.

Şu hadis, çekiştirilen bir Müslüman’ın, gıybet edenler karşısında bir vefa ve kardeşlik borcu olarak
gıyabında savunulması gerektiğini öğretir: “Kim, kardeşinin şeref ve haysiyetini onu gıybet edene karşı
savunursa Allah da kıyamet günü o kimseyi cehennemden korur.” 37

30 Kalem suresi, 10-14. ayetler.
31 Hümeze suresi, 1. ayet.
32 İsrâ suresi, 36. ayet.
33 Buhârî, Rikâk, 23; Tirmizî, Zühd, 10; İbn Mâce, Fiten, 12.
34 Tirmizî, Zühd, 61.
35 Taberânî ve Beyhakî’nin Abdullah b. Mes’ud’dan rivâyet ettikleri bu hadis için bk. Münâvî, Feydu’l-Kadîr, II,
101. Hadisin isnadı hasendir.
36 Tirmizî, Zühd, 61.
37 Tirmizî, Birr, 20.

95