Page 6 - Hadis 5. Ünite

HADİS

fızasının zayıf olduğu anlaşılır. Çokça hata ya-
pan, rivayetlerinde çelişkilere düşen, güvenilir Güçlü bir
ravilerin rivayetlerine aykırı hadisler nakleden hafızaya sahip Uyanık olmak
ravi tenkid edilir ve rivayetleri reddedilir. olmak

b. Kitabını (defterini) korumalıdır: Ravi,
öğrendiği hadisleri yazdığı defteri (ya da ki- Ravilerin zabt
tabı) iyi korumalıdır. Hadis yazdığı defteri sıfatını gösteren
kaybetmemeli, herkese emanet etmemelidir. nitelikler
Defteri yanmaktan, çalınmaktan korumaya
çalışmalıdır. Herhangi birinin, defterine ila-
veler yapmasına ya da defterden bir şeyler Hadislerin Kitabını
silmesine fırsat vermemelidir. Eğer dikkatsiz anlamını (defterini)
korumak
davranır ve bu nedenle hadis yazdığı defter korumak
zarar görürse, ravi eleştirilir, rivayetleri sahih
(güvenilir) olma özelliğini kaybeder.

c. Uyanık olmalıdır: Hadis nakleden ravi dal-
gın ve dikkatsiz olmamalıdır. Kendi rivayet etti-
ği hadisi, başka ravilerin rivayet ettiği hadisler-
den ayıramayan kişiler dikkatsizlikleri yüzünden
eleştirilmiş, rivayetleri sahih kabul edilmemiştir.
Rivayetinde tereddüt gösteren, kendi aktardığı
haberden emin olamayan, başkaları tarafından
kolayca aldatılan kişilerin rivayetleri güvenilir
olma özelliğine sahip değildir.

d. Hadisin anlamını korumalıdır: Ravi hatırla-
yamadığı bir sözcüğün yerine eş anlamlı olan bir
başka kelime kullanabilir. Ancak rivayet esnasın- Hadis ravilerini adalet ve zabt bakımından
da anlamı bozacak, daraltacak, değiştirecek baş- inceleyen cerh ve tadil eserlerinden biri.
ka kelimelere veya ifadelere yer verirse o zaman
bu ravi tenkid edilir. Bu kişinin rivayetlerine kuşku YORUMLAYALIM
ile yaklaşılır.
Sahabeden Abdullah b. Abbas
Bu dört özellik ile ilgili “zabt” terimi kullanılır. (v. 68/687) şöyle demiştir:
Bu özelliklere sahip olan hadis ravisi zabt sahibi
(zâbıt) kabul edilir. Ancak bu özelliklerden her- “Uyanık olmayan, kapılgan/gafil
hangi biri ile ilgili eksikleri varsa o takdirde zabt raviden hadis yazılamaz.”
bakımından kusurlu olur. Zabtı eksik olan ravinin (Hatib el-Bağdâdî, el-Kifâye, s. 148.)
rivayeti de güvenilir kabul edilmez. Abdullah b. Abbas’ın bu sözünü
dikkate alarak, ravi tenkidi ile ilgili
Bir ravi zabt niteliğine zarar verecek bazı ku- prensiplerin belirlenmeye başladı-
surlara sahip olursa o ravinin zabt vasfı zedelen- ğı dönemin özelliklerini yorumlaya-
miş olur ve hadisi ya reddedilir ya da zayıf kabul lım.
edilir.

120