Page 2 - Hadis 5. Ünite

HADİS

1. Sened Tenkidinde Ölçütler

Hadisler, Kur'an-ı Kerim’den sonra di-
nimizi öğreneceğimiz ikinci kaynaktır.
Kur'an-ı Kerim ayetleri indirildiği ilk gün-
den itibaren hafızlar tarafından ezber-
lenmiş ve yazıya geçirilmiştir. Öte yandan
Allah Teâlâ, Kur'an-ı Kerim’i muhafaza
edeceğini bildirmiştir. Kur'an-ı Kerim Pey-
gamber Efendimizden sonra hiçbir deği-
şikliğe uğramadan günümüze kadar ulaş-
Kûfi hat sanatı ile Allah ve Muhammed yazıları.
mıştır.
Hadis-i şerifler de Peygamber Efendimiz hayatta iken sahabe tarafından ezberlenmek-
teydi. Kısmen yazıya da geçirilmeye başlanmıştır. Ancak Kur'an-ı Kerim’de olduğu gibi tüm
hadislerin herkes tarafından bilinip ezberlenmesi ve Peygamberimiz henüz hayatta iken ta-
mamının yazıya geçirilmesi mümkün değildi. Hadisleri toplama, ezberleme ve yazma çalış-
maları Peygamberimizin vefatından sonra da devam etti. Ancak hadislerin sayısı pek fazlay-
dı. Üstelik bu çalışmalar esnasında hadisleri ezberleyip aktaran kişilerin sayısı da çoktu. Bu
kişiler arasında dürüst, hafızası güçlü, dikkatli ve titiz kişiler olduğu gibi dikkatsiz, hafızası
zayıf, pek güven vermeyen kişiler de vardı. Bu durumda hadisin kimden öğrenileceğine dik-
kat etmek gerekecekti.

Öte yandan Peygamber Efendimizin vefatından sonra Müslümanlar arasında ortaya çı-
kan görüş ayrılıkları ve çatışmalar yüzünden birtakım uydurma hadisler de türemişti. Resul-i
Ekrem’in sözü veya davranışı olmadığı halde bazı söz ve davranışlar, dürüst olmayan kişiler
tarafından, Peygamber Efendimize aitmiş gibi gösteriliyordu. Bu durumda dinimizin ana kay-
naklarından biri olan hadisleri korumak, gerçeği yalandan, bir diğer deyişle sahih olan ha-
disi mevzu olandan yani hadis diye uydurulan sözden ayırmak zorunluluğu ortaya çıkmıştır.
Daha açık bir söyleyişle Peygam-
Senet Tenkidi ber Efendimizin hadislerini koru-
mak ümmetin görevi olmuştur.
Hadis Tenkid Hadis ilmiyle ilgilenen ilim
Sistemi
adamları; hadisleri bozulma ve
Metin Tenkidi değişmelerden korumak, hadis
diye uydurulan sözleri ayıklamak
amacıyla bir tenkit/eleştiri sistemi
geliştirmişlerdir. Bu tenkit sisteminde yapılan, asla Peygamber Efendimizi eleştirmek değil-
dir. Resulullah’ın bir hadisi karşısında Müslümana düşen görev, o hadisi samimiyetle kabul
etmek ve baş tacı etmektir. Ancak hadisleri aktaran ravilerin hafıza problemlerinden ya da
dikkatsizliklerinden kaynaklanan birtakım problemler ortaya çıkmışsa, böylece hadislerde
bozulma ya da değişimler meydana gelmişse, bu kusurları ortaya çıkarmak gerekmektedir.

116